‘En dan komt er een nieuwe moeder‘ hoor ik degene met wie ik in gesprek ben tegen me zeggen. Even voor de duidelijkheid: degene met wie ik in gesprek ben is een zeer ervaren psycholoog, met een lange staat van dienst. ‘Dan komt er een nieuwe moeder‘. Het klinkt alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. Een kind verliest haar/zijn moeder – en dan komt er een nieuwe moeder. Ik voel van binnen meteen dat er een reactie komt, maar ik zeg het niet. ‘Wat nou: een nieuwe moeder’ flitst er door me heen.
Zo vaak hoor ik Verlaat Verdriet-ers vertellen over hun ervaringen met psychologen en psychiaters. Het lijkt wel alsof de meeste, of althans een (te) groot deel van deze hulpverleners, nooit maar dan ook nooit, helemaal nooit, ook maar één gedachte hebben gewijd aan de werkelijke gevolgen van jong ouderverlies. Aan de ervaren gevolgen van jong ouderverlies bedoel ik, niet de theoretische gevolgen. Ik heb hier eerder over geschreven. Over geklaagd. Me over verbaasd. Dat wil ik niet hier, in deze Blogpost, doen (al blijf ik het te gek vinden voor woorden). Deze Blogpost gaat over iets anders.
Want dat hele gewone ‘een nieuwe moeder‘ triggerde bij mij meteen iets. Wat nou: nieuwe moeder. En ik hoor onmiddellijk de echo’s in mijn hoofd van de Verlaat Verdriet-ers, die voor de nieuwe moeder zo hun eigen aanduidingen hebben, zoals daar zijn stiefloeder, stiefmonster of korter nog: de heks.
Vanochtend, in de trein op weg naar een werkdag in Amsterdam, liet ik dit allemaal nog eens door mijn hoofd gaan. Heeft moeder voor mensen die als kind hun moeder verloren een andere betekenis dan moeder heeft voor mensen die hun moeder tot ver in hun volwassenheid hebben meegemaakt? En hoe zit dat bij de mensen die me toevertrouwen: ‘Was mijn moeder maar dood gegaan toen ik een kind was. Dan had ze een foto kunnen zijn op de schoorsteen en dan had ik van haar kunnen houden’? Of met de mensen die als kind hun vader verloren, en als gevolg daarvan in uiterst moeizame verstrikkingen terecht zijn gekomen met hun moeder?
Langzaam kristalliseert zich de vraag in mijn hoofd uit: wat is eigenlijk een moeder? Is moeder de vrouw die jou heeft gebaard? Is moeder de vrouw die voor jou zorgde? Is moeder de vrouw die jou opvoedde? Is moeder de vrouw die na de dood van je moeder voor je zorgde? Is moeder de vrouw van je vader? Is moeder de vrouw die je graag als moeder had gehad? Is moeder de vrouw die je hebt gemist? Is moeder mijn moeder? Of is moeder een moeder?
Een tijdje geleden las ik in een roman een paar zinnen over moeder en volwassen worden die me aanspraken (ik kan het niet letterlijk meer citeren): volwassen worden is ook leren zien dat je moeder een zelfstandig wezen is, met eigen verlangens, er niet voor gemaakt om onvoorwaardelijk in jouw verlangens te blijven voorzien.
En het gedicht van de Nederlandse dichteres Jacqueline van der Waals (1868-1922, 13 jaar toen ze haar moeder verloor) schiet me te binnen:
Moeder
Moeder naar wier liefde mijn verlangen
Sinds mijn kinderjaren heeft geschreid,
Ach, hoe zult gij mij zoo straks ontvangen
Na den langen scheidingstijd?
Zult gij me aanstonds als uw kind begroeten,
Als’k ontwaken zal uit mijnen dood?
Zal ik nederknielen mogen voor uw voeten
Met mijn hoofd in uwen schoot?….
Maar wat dan? Wat zult gij zeggen,
Bij het ver gegons van de engelenschaar,
Als ge uw jonge, blanke hand zult leggen
Op dit oude, grijze haar?
Hoewel moederdag al weer ruim een week voorbij is, roept deze Blogpost misschien gedachten en gevoelens over moeder bij je op. Ik nodig je daarom graag uit op deze Blog te reageren met jouw gedachten en gevoelens over moeder.
Laatste berichten van Titia Liese (toon alles)
- Een levens veranderend weekend in Codiponte - 26 maart 2024
- Centro Biografico op CodiponteCastello vele stappen dichterbij - 21 maart 2024
- De bijzondere kracht van erkennen - 9 maart 2024