Ik zal het nooit vergeten. Die ene aanmelding. Het was in de begintijd. We werkten – vanuit onze eigen verlies-ervaring – nog alleen met Dochters Zonder Moeder. Twee dingen vertelde Marion (* Niet haar echte naam), de Dochter Zonder Moeder die me belde om zich aan te melden voor de eerstvolgende workshop. Haar eerste mededeling: wat jullie doen, dat was ik ook van plan. Bij mij is het niet van de grond gekomen, dus ik meld me graag aan voor jullie workshop Zonder Moeder.’
Overschreden grenzen
Van het tweede wat Marion me vertelde schrok ik hevig. Die mededeling ging over overschreden grenzen. ‘Toen ik drie jaar was is mijn moeder ziek geworden. Ze lag altijd in bed. Mijn vader heeft mij misbruikt vanaf mijn derde jaar tot mijn moeder overleed.’ Ik schrok echt heel erg. Van het verlies van je moeder, en welke invloed dat kan hebben op de rest van je leven: daarvan wist ik het een en ander. Rond dat gegeven ontwikkelden we een mooie workshop. Een mooie workshop die Dochters Zonder Moeder veel bracht. Maar je moeder verliezen, en tegelijkertijd slachtoffer zijn van overschreden grenzen binnen je gezin van herkomst: daar had ik nooit bij stil gestaan. Dat lag zover buiten mijn eigen belevingswereld. Natuurlijk wist ik van het bestaan van seksueel misbruik. Maar aan jong ouderverlies had ik seksueel misbruik nooit gekoppeld. Kan ik dat wel aan in een workshop? Kunnen wij dat wel aan? Kan dat thema een plaats krijgen in een workshop Zonder Moeder?
Workshop Zonder Moeder
Marion kwam. Deed mee aan de workshop. Ons telefoongesprek gaf haar voldoende vertrouwen om te komen. Er is altijd een lijntje tussen Marion en mij blijven bestaan. We hielden contact. Zochten elkaar altijd weer ergens op. Tot in het diepste van haar ziel was Marion beschadigd. Een leven lang heeft ze zich – met de moed der wanhoop – staande weten te houden. Ze knokte zich door het leven. Tot ze een paar jaar geleden overleed als gevolg van kanker.
Verlaat Verdriet en seksueel misbruik
Hulpverlener: wees alert. Seksueel misbruik is een thema dat ook zeker een rol kan spelen bij Verlaat Verdriet-ers. Ook al zie je als hulpverlener mogelijk geen causaal verband met het vroege verlies van een ouder of beide ouders: er is wel degelijk sprake van correlatie. Waar, op welk moment en op welke manier tijdens de jeugd sprake kan zijn van seksueel misbruik bij een Verlaat Verdriet-er: als er sprake is van seksueel misbruik maakt dat deel uit van haar/zijn levensverhaal.
Binnen het gezin van herkomst
Zoals in het verhaal van Marion: er kan sprake zijn van misbruik door de vader tijdens de ziekte van de moeder. Of na de dood van de moeder, als de (oudste) dochter de rol van de moeder in het gezin heeft overgenomen.
Er kan sprake zijn van seksueel misbruik tussen broers en zussen. Naast de schaamte over het misbruik speelt bij de Verlaat Verdriet-er de vraag aan de overleden ouder die nooit meer beantwoord zal worden: heb je het geweten? Waarom heb je dan niets gedaan?
Bij een nieuwe gezinssamenstelling kan sprake zijn van misbruik door een stiefouder.
Binnen de familie
Ook verwanten binnen de familie kunnen misbruik maken van kinderen die hun ouder(s) zijn verloren. Ze maken niet alleen misbruik van het lichaam van het kind, alsof dat al niet erg genoeg is. Deze volwassenen – of half-volwassenen – maken ook misbruik van het intense verlangen van het kind naar aandacht. Naar geborgenheid. Naar ‘liefde’, die ook tegenstrijdige gevoelens op kan roepen bij het kind zelf.
Elders
Kinderen die jong hun ouder(s) hebben verloren, hebben vaak een probleem met grenzen. Ze hebben geleerd zich aan te passen aan een situatie die niet meer goed voor ze was, in plaats van voor zichzelf te zorgen. Ook kunnen deze kinderen een intens verlangen hebben naar intimiteit (maar dan niet deze vorm!). Naar zich gezien voelen. Het gevoel te hebben voor iemand belangrijk te zijn. Het maakt ze ‘gemakkelijke’ slachtoffers. En het maakt ze nog kwetsbaarder voor zelfondermijning.
Hulpverleners: wees alert
Hulpverlener: wees alert op signalen van seksueel misbruik. Koppel seksueel misbruik niet los van Verlaat Verdriet-thema’s. Seksueel misbruik IS een Verlaat Verdriet-thema. Een thema dat alles wat al heel erg was nog erger maakt.
Verlaat Verdriet-symposium
Teruggaan om verder te kunnen, Verlaat Verdriet-symposium voor hulpverleners. Zaterdag 5 april 2025. Lees meer over dit symposium: www.kenniscentrumverlaatverdriet.info
Boeken van Titia Liese
#verlaatverdriet #verlate rouw #seksueelmisbruik #teruggaanomverdertekunnen #symposiumvoorhulpverleners #kenniscentrumverlaatverdriet #moederverlies #vaderverlies
Laatste berichten van Titia Liese (toon alles)
- Een kleinigheidje dat geen kleinigheidje is - 17 februari 2025
- Verlaat Verdriet; verbinden, vertrouwen, en verdergaan - 16 februari 2025
- Vera heeft ontdekt dat ze wél gewenst was - 16 februari 2025