‘Kinderen lijken meer op hun tijd dan op hun vader.’
Lang geleden las ik ergens dit – Arabische – gezegde.
Het is me altijd bijgebleven.
Zeker nu, in deze tijd, waarin we zo met onze neus worden gedrukt op schurende – om niet te zeggen botsende – culturen.
Zijn we ons eerder zo bewust geweest van de persoons-vormende invloed van tijd? Van cultuur?
Zijn we als samenleving ooit eerder zo geconfronteerd met verschillen in normen? In waarden?
Zijn we er ooit eerder als samenleving zo omvangrijk mee geconfronteerd hoe diep cultuur mensen vormt? Hoe vèrgaand?
Cultuurbreuk
Het moet zo’n vijfentwintig jaar geleden zijn, dat ik in De Volkskrant een interview las met René Hoksbergen. Een interview ter gelegenheid van het feit dat hij, Hoksbergen, de eerste – bijzonder – hoogleraar Adoptie was geworden aan de Universiteit in Utrecht.
In dat interview vertelde hij, dat het vroege verlies van zijn moeder mee had gezorgd voor deze keuze. ‘Het verlies van mijn moeder was een diepe cultuurbreuk in mijn kinderleven’.
Voor het eerst bracht voor mij iemand anders onder woorden wat ik zelf al zo lang voelde: het verlies van mijn moeder was een cultuurbreuk in mijn kinderleven.
Wat in ons gezin gewoon, goed en vanzelfsprekend was in de tijd dat mijn moeder leefde, was na de komst van de tweede vrouw van mijn vader helemaal niet meer gewoon, goed en vanzelfsprekend.
Je verliest zoveel meer
Een kind dat een ouder verliest, verliest zoveel meer dan die ouder alleen.
Je verliest ook veiligheid.
Geborgenheid.
Continuïteit.
Vertrouwen.
Je verliest ook zorg van je overleden ouder.
Liefde.
Aandacht.
Onvoorwaardelijkheid.
En je verliest de cultuur van je overleden ouder.
Besef
Mozaïek-gezinnen.
Lappendeken-gezinnen.
Patchwork-gezinnen.
Bonus-mama’s.
Bonus-papa’s.
Hoeveel mooie woorden hebben we inmiddels bedacht voor samengestelde gezinnen?
Voor stief-moeders?
Voor stief-vaders?
Hoeveel besef hebben we van de gevolgen die al dat verlies van veiligheid, van continuïteit, van vanzelfsprekendheid van normen en waarden heeft voor de vorming van het kind dat al deze grote, ingrijpende verliezen lijdt?
Hoeveel therapeuten nemen dit gegeven mee in de begeleiding van Verlaat Verdriet-ers? Van volwassenen dus die in hun jeugd een ouder hebben verloren door overlijden?
Wie staat er werkelijk stil bij de invloed van schurende culturen als het gaat om gezinnen, kinderen en het verlies van een ouder door de dood? (om maar niet te spreken over het verlies van beide ouders)?
Laatste berichten van Titia Liese (toon alles)
- Verdriet verwerken en verlies verwerken - 2 oktober 2025
- Verlaat Verdriet: eye-openers voor hulpverleners - 30 september 2025
- Verlaat Verdriet en verlate rouw onderbrengen in opleidingspogramma’s - 27 september 2025