SAMEN, een prentenboek van Jane Chapman

Gepubliceerd op dinsdag

In de week voorafgaand aan de samenkom-dag van De weg van liefde 2023 op zondag 7 april j.l. trof ik in de boekhandel een stapeltje prentenboeken. Precies het aantal van de deelnemers aan die dag. Zelf heb ik een zwak voor prentenboeken. Een heel groot zwak. Ik zag de boeken. Voelde meteen: deze wil ik kopen om mee te geven.

Het boek zelf kan ik hier niet met jullie delen. Maar als je de woorden leest die bij de platen horen, dan begrijp je vast meteen waarom ik dat boek moest kopen voor een groep die tijdens de schijfretraite De weg van liefde zo intens heeft gewerkt met woord en beeld.

De woorden uit samen

Onder de groene bladeren
komt een klein
gezichtje tevoorschijn.
Stil. Alleen. 

De wereld
is vreemd en vol
enge schaduwen.

Maar regenwolken brengen 
zoet water,
de wind brengt de geur van eten….

en iets anders.
iets nieuws, 
Iets groots.
Iets…..

engs.

Maar achter dat enge gezicht
zit vriendelijkheid.
Een zachte hand.

Een vriend die zijn eten met
je deelt….

die je laat
lachen….

en de wereld weer
veilig maakt…

en zelfs een
beetje magisch.

Soms lijkt de
wereld nog vol enge schaduwen.

Maar je hebt een vriend
met wie je
avonturen
beleeft….

en weer gelukkig wordt….

samen. 

Samen

De deelneemster wier verhaal ik vanochtend deelde sloot, geïnspireerd door de tekst in het prentenboek SAMEN, onze samenkom-dag af met een hartverwarmend doorschrijf-Elfje:

Samen
Samen alleen
Liefdevol samen alleen
Samen, liefdevol, gelukkig veilig
Samen

Samen
Allemaal samen
Iets groots beleven
Samen delen in veiligheid
Hand

Hand
Samen aangereikt
Daar waar nodig
Samen het avontuur beleven
Codiponte

Codiponte
Verdwenen schaduw
De schaamte voorbij
De magie van delen
Warmte

Kopen

SAMEN

Meer lezen

De weg van liefde  

De weg van liefde: geen betere plek

Gepubliceerd op dinsdag

Gisterochtend in mijn blog De weg van liefde: een bijzondere en verruimende weg deelde ik het verhaal met je dat een van de deelnemers gisteren met ons deelde.
Ook een andere deelnemer aan De weg van liefde schreef voor deze samenkom-dag over haar ervaringen. Met de toestemming van ook deze deelnemer deel ik haar woorden graag met jou.

6 maanden geleden, maandag 9 oktober 2023

Aan het einde van de middag lopen Titia en ik door de smalle straatjes van Codiponte, over de brug, richting de Pieve (kerk). In de kerk zaten drie Italianen een lang gebed op te lezen waar ik maar enkele woorden van kon verstaan. ‘Santa Maria, amen’… Later begreep ik dat ze in de stand repeat waren blijven hangen, althans dat maak ik er zelf van. Na hun gebed staken Titia en ik een kaarsje aan. Dat de kaarsjes dicht naast elkaar stonden was fijn.

Heftig bericht

Een gezoem, deze keer geen beestje. Huh ben ik dat? 010-ziekenhuis Rotterdam. Ik had zoiets van: dat komt wel. Een paar tellen later weer. Toch maar even de kerk uit gelopen. De arts. Hij vroeg of het schikte, later kon ik hier wel schrikte van maken. De vraag of ik zat? Nou, nee leunend tegen de Pieve is dat ook oké?

Een levens veranderend binnen slaand bericht. Verlammende stilte in mijzelf. Mijn papa ging dood aan longkanker toen ik veertien jaar was, nooit gerookt, nooit gedronken. Het eerste wat ik dacht: ik heb nooit gerookt, nooit gedronken en heb ook longkanker, net als mijn vader. Ik heb nog maar drie maanden. Een redenering direct uit mijn kind perspectief. Ik ben nu volwassen, het is anders, maar niet minder pijnlijk.

Delen

De uren die volgden, een storm en stroom aan emoties en gedachten van ongeloof. Ik kon het wel uitschreeuwen, een woordeloze stilte sloeg naar binnen. Ik wilde vooral niet dat mijn bericht invloed zou hebben op de week. Niet op de groep, niet op mezelf. Het direct delen van zoiets intens heftigs was iets wat ik niet altijd deed. Maar ik heb ervaren dat het samen zijn in deze groep mij een veilige plek heeft geboden om dit wel te kunnen doen. Ik schrijf het nu op in twee zinnen. Het lijkt zo makkelijk gedaan, maar ik was en ben blij met de ondersteuning die ik van Titia daarin direct kreeg.

Voor mijn gevoel had dit bericht zeker wel invloed, maar stond het niet op de voorgrond. Ik kon het voor mezelf redelijk goed houden binnen de vier muren van mijn slaapkamer. Desalniettemin kwam het daar wel eens buiten als jullie liefdevol vroegen het met mij ging. Een knuffel, een hand op mijn schouder of een lief ingefluisterd woord. Dank jullie wel daarvoor. Titia heeft het naar mij wel eens benoemd dat er op dat moment geen betere plek was met zulke lieve en warme mensen om me heen mijn ‘weg van liefde’ voort te zetten. Daarvoor nogmaals mijn hartelijke dank.

Lees meer

De weg van liefde

De weg van liefde: een bijzondere en verruimende weg

Gepubliceerd op maandag

Gisteren, zondag 7 april 2024 kwamen wij, deelnemers aan De weg van liefde 2023, bij elkaar om een dag samen te zijn. Te delen met elkaar. Hoe kijken we terug naar die mooie, bijzondere en verruimende week in Codiponte, in oktober 2023. Wat gebeurde er toen. Hoe gaat het nu met je. Wat heeft De weg van liefde bij jou in beweging gezet.

Een van de deelnemers aan De weg van liefde schreef voor deze samenkom-dag over haar ervaringen. Deelde haar ervaringen met ons. Met de toestemming van deze deelnemer deel ik haar woorden graag ook met jou.

De weg van liefde 2023

De dagen nadat ik terug was uit Italië voelde ik me sterk en trots. Ik had behoefte aan rust. Voelde verbinding, verbinding met mama. Mama is een stukje van mij. Voel onvoorwaardelijke liefde.

In Italië vond ik de natuur inspirerend. Bijzonder om te ervaren wat het stromende water teweeg kan brengen. Zo intens, hoe ik dat kon voelen.

Schrijven, het effect van schrijven. Voor mij een nieuwe manier om te delen en te helen. En het kan altijd. Veel momenten thuis pak ik pen en papier en geeft het verlichting. Verlichting omdat ik mijn gedachten en gevoelens verwoord.

Voor mij was het heel bijzonder om bij het grote verdriet, de leegte in mij, te kunnen komen. Het voelde als er doorheen gaan, maar er sterker van te worden. Voor mij onvergetelijke momenten die mij sterker hebben gemaakt. Sterker doordat ik mij meer verbonden voel met mama, en een stuk geheeld.

De maanden nadat ik terug was uit Italië voelde ik me sterk. Maar op sommige momenten juist kwetsbaar. Doordat er muren weg zijn, kwamen sommige situaties extra binnen. Maar ik heb ervaren dat ik er uiteindelijk sterker van werd.

Ik heb in Italië allerlei emoties ervaren. Van verdriet tot lachen.
Dit samen heeft mij een onvergetelijke week laten hebben.
Een week met veel lieve mensen. Een week met een heerlijke Italiaanse keuken in een schitterende omgeving.

Samenvattend het mooiste kado, dat ik me ooit heb kunnen bedenken.

De weg van liefde

Lees meer over De weg van liefde 

Privacy

In verband met de privacy worden ervaringen van deelnemers nooit gedeeld zonder toestemming, en altijd geanonimiseerd.

La Chimera, film van Alice Rohrwacher

Gepubliceerd op zondag

Tombaroli

Tombaroli noemen ze zichzelf. En ze zijn er trots op. Trots op het vak van grafrover. Mannen zijn het, en een enkele vrouw. Die de armoede in hun bestaan proberen op te lossen met het openbreken, en het leegroven van Etruskische graven in de buurt van hun dorp. Grafrovers die niet alleen graven schenden, en beroven van geschenken die de doden mee hebben gekregen, maar ook de heiligheid van de eeuwige grafrust.

La Chimera

Donderdagochtend vroeg in de ochtend. Ik lees een recensie in de krant over La Chimena. Film van de Italiaanse cineaste Alice Rohrwacher. Ik word getroffen door de parallellen die ik zie tussen deze film en verlate rouwprocessen. Een film over heden en verleden. Over verleden en heden. Gelaagdheid. Verwikkelingen en verstrikkingen. Graven in het verleden. Dood, verlies en rouw. Tijd, plaats en cultuur. Onmiddellijk weet ik het. Deze film moet ik zien. En wel nu. Meteen. ‘Martine, La Chimera. Heb je zin, tijd en gelegenheid om vanavond mee te gaan? ‘Dat heb ik.’ appt Martine terug. ‘Ik ga met je mee.’ En daar zitten we diezelfde avond. Twee Verlaat Verdriet-ers kijken naar de meest bijzondere film die ik in jaren heb gezien.

Graven in het verleden

Wij, Verlaat Verdriet-ers van nu. Geboren en opgegroeid in een tijd waarin alles in het teken heeft gestaan van vooruitgang. Toekomstgericht. Zo toekomstgericht dat verleden een zwart gat lijkt te zijn. Verdacht. Zo verdacht dat je je er vooral verre van moet houden. Waar je je vooral niet mee bezig moet houden. En waar je al helemaal niet in moet gaan graven.
Graven in het verleden. Dat is precies wat in deze film wel gebeurt door de Tombaroli, de grafrovers. Graven zonder toestemming van anderen. Verboden. Geschenken opgraven die de doden mee hebben gekregen voor hun zielenheil. Geheimen. Waardevolle kunstschatten. Symbolen uit de tijd en de cultuur van de Etrusken, voor-moeders en voor-vaders van de Tombaroli. In deze film nog altijd zichtbaar in het uiterlijk van de acteurs. Geheimen die de rovers in onze tijd, en in onze cultuur, allang niet meer kunnen doorgronden. Laat staan begrijpen.

Overeenkomsten

Ik zie tal van overeenkomsten met onze verlate rouwprocessen.

  • Hoe gevaarlijk is het voor je als je bent opgeroeid in een tijd ‘zonder verleden’, om je in het heden bezig te gaan houden met je verleden;
  • Waar in je leven zijn verleden en heden in elkaar verstrikt geraakt;
  • Moet je daar iets mee;
  • Wil je daar iets mee;
  • Wat betekent het om te graven in het verleden, terwijl je geen idee heb wat je dan allemaal naar boven haalt;
  • Wil je dat allemaal wel weten;
  • Mag je dat allemaal weten?

La Chimera

Wat mij betreft is La Chimera een film met een heel bijzondere lading. Enerzijds het kijkplezier dat deze kleurrijke Italiaanse tragikomedie de kijker biedt. Anderzijds de aanzet tot nadenken over je eigen verlate rouwproces. Dilemma’s waar je voor kunt komen te staan. Uitdagingen die je aangaat. Moed die je op moet brengen om eraan te beginnen. Discipline die je op moet brengen om door te zetten. Opluchting die je voelt als je in beweging komt. Vreugde die het je brengt als je weer bijzondere ontdekkingen hebt gedaan. Over jouw verleden. Jouw heden. En over jouw toekomst.
Wat mij betreft: zelf wil ik deze film nog minstens tien keer zien. Om te genieten van dit schouwspel. En om alle symboliek in deze film die verwijst naar Verlaat Verdriet en verlate rouw te zien en te doorgronden.

Chimaera: betekenis

Wezens uit de Griekse mythologie. Monsterlijk schepsel, samengesteld uit delen van meerdere beesten. Van oorsprong afkomstig uit Anatolië. Het waarnemen van de Chimaera was een voorteken van onweer, schipbreuken en natuurrampen. Ook naar deze betekenis wordt in deze film verwezen. Je kun het zelf zien, en horen!

Kenniscentrum Verlaat Verdriet stappen dichterbij

Gepubliceerd op donderdag

Verlaat Verdriet en verlate rouw

Als Verlaat Verdriet-er weten we maar al te goed hoe verwachte, niet verwachte en onverwachte gebeurtenissen je leven ingrijpend kunnen veranderen. Je staat voor de keuze. Aanpassen. Of heroriënteren. Nieuwe besluiten nemen. Het heft weer in eigen hand nemen.

‘Wat gebeurt er met alle kennis en kunde van Verlaat Verdriet en verlate rouw die je hebt ontwikkeld als jij het niet meer doet? Als jij er niet meer bent?’ is me in de afgelopen jaren vaak gevraagd. ‘Het is tijd om jouw Verlaat Verdriet-werk te verduurzamen. Zodat het beschikbaar blijft als jij het niet meer doet.’

Kenniscentrum Verlaat Verdriet

‘Je moet iets met jouw website’ zegt een van de deelnemers van De weg van liefde in oktober vorig jaar me. Het is tijd voor een nieuwe website.’ ‘Ik weet het.’ antwoord ik hem. ‘Maar ja, er leiden vele wegen naar Rome. En dit is er een van.’  ‘Ik ga dat voor je doen’ besluit Ronald, werkzaam in de IT, ter plekke. ‘Ik ga zorgen dat er een nieuwe site komt.’ ‘En ik ga die site bouwen’ vult Stephanie aan, ook ter plekke. Nog dezelfde dag zie ik ze zitten. Hoofd aan hoofd in de eetkamer van Villa le Muse. Laptop en schrijfblok op tafel. ‘Dit komt goed. Hier gebeurt echt iets moois.’ realiseerde ik me meteen toen ik dit tafereel zag.

Verlaat Verdriet verduurzamen

Verwachte en onverwachte gebeurtenissen in het leven van beiden zetten een aantal maanden een rem op de stroom die tijdens De weg van liefde plotseling ontstond. Maar nu gaan we verder op de ingeslagen weg. De basis voor de nieuwe site Kenniscentrum Verlaat Verdriet is gelegd. Komend weekend leggen we plannen, ideeën en agenda’s naast elkaar. De stip op de horizon wordt helderder en groeit. Kenniscentrum Verlaat Verdriet komt met rasse schreden dichterbij. Samen Verlaat Verdriet verduurzamen. Ik verheug me!

 

Verlaat Verdriet, wie ziet dit niet…

Gepubliceerd op woensdag

Verlaat Verdriet: wie ziet dit niet

Valt het jou ook op? Zie jij ook steeds weer Verlaat Verdriet opduiken in allerlei vormen en gedaanten? Alleen dan zonder de naam Verlaat Verdriet? De mensen die je in die gevallen ziet of hoort lijken niet één ding gemeenschappelijk te hebben namelijk, het verlies van hun ouder(s) in hun jeugd, maar minstens twee. Een vaste overtuiging dat het hun persoonlijke unieke probleem is. In plaats van een groter, breder, universeler probleem, dat bij veel meer volwassenen voorkomt.

Ik noem een paar

Onlangs presenteerde Arjen Lubach Joost Klein als deelnemer aan het komende songfestival. Arjen Lubach verloor jong zijn moeder. Hij schreef daarover zijn boek: Mensen die ik ken die mijn moeder hebben gekend.

Joost Klein, die zonder schaamte de wereld laat weten wat het vroege verlies van zijn ouders met hem heeft gedaan in wat hij zingt, zegt en doet. Wat het voor hem heeft betekend dat zijn zoektocht naar adequate hulp steeds opnieuw een faliekant doodlopende weg bleek te zijn, in een tijd dat hij die hulp heel hard nodig had.

Samen spraken deze twee mannen over Stromae, de Belgische artiest met de stormachtige carrière, die jong zijn vader verloor en steeds weer verdwijnt in diepe gaten van depressies.

Aaf BrandtCorstius in haar theatervoorstelling Welkom in mijn zielige jeugd.

Ap Dijksterhuis, psycholoog en hoogleraar die de zoektocht naar de vader die hij in vroege jeugd verloor deelt in zijn boek Vader.

Eva Crutzen die verlies – onder meer het verlies van haar moeder in haar jeugd – en rouw deelt in haar dramaserie Bodem.

Alma Mathijsen die in haar boek Bewaar de zomer haar ervaringen voor, tijdens en na het overlijden van haar vader in haar jeugd beschrijft.

Hun eigen persoonlijke sores

Wat mij steeds weer opvalt is dat de mensen die het betreft de gevolgen van het vroege verlies van hun ouder(s) zien als hun eigen unieke probleem. Hun eigen, persoonlijke, unieke sores. En dat is het natuurlijk ook. Maar dat het individu-overstijgend is, veel universeler, dat lijken veel van deze mensen zich niet te realiseren. Soms denk ik dan: denk je echt dat je de enige bent op de hele wereld die dit is overkomen? Denk je echt dat je de enige bent op de hele wereld (of zelfs maar in Nederland) die worstelt met de problemen waar jij mee worstelt? Komt het zelfs niet eens bij je op om dit te bedenken? Besef je echt niet dat er zoveel Verlaat Verdriet-ers zijn die zijn als jij?

Verlaat Verdriet: wie ziet dit wel

Juist dat heeft mij, vanaf het begin van mijn Verlaat Verdriet-werk, gefascineerd. Vooral nadat ik me in mijn eigen proces van verwerken en helen realiseerde: maar ik ben helemaal niet de enige! Ik ben helemaal niet zo uniek als ik altijd heb gedacht!

Hoe verschillend de levensverhalen van Verlaat Verdriet-ers ook zijn: bijna altijd spelen dezelfde thema’s. Thema’s die ik heb ondergebracht in de Kenmerkende patronen bij Verlaat Verdriet. Kenmerkende patronen waarin Verlaat Verdriet-ers zich herkennen. Waarvan sommige Verlaat Verdriet-ers zeggen: ik heb ze (bijna) allemaal.

Tip

Wil je weten hoe dat zit bij jou: lees de Kenmerkende patronen bij Verlaat Verdriet. Doe de Zelftests.

Vragen aan jou

  • Wie ziet dit niet voor jouw gevoel?
  • Wat wordt dan niet gezien voor jouw gevoel?
  • Verlaat Verdriet, wie ziet dit niet: wat zie jij? Wat zie jij niet?
  • Verlaat Verdriet, wie ziet dit wel: wat zie jij niet? Wat zie jij wel?

Lezen

Meer lezen

Zien

Bodem

Boeken over Verlaat Verdriet van Titia Liese

Ze heeft toch rouwverwerking gehad….

Gepubliceerd op zondag

Ze heeft toch rouwverwerking gehad….

Steeds vaker krijg ik signalen als: ‘Ze heeft toch rouwverwerking gehad‘ uit de wereld van hulpverleners. Het zijn verzuchtingen in deze – of vergelijkbare – bewoordingen van professionals die werken met kinderen die in hun jeugd een ouder – of hun beide ouders – hebben verloren. Kinderen. Tieners. Pubers. Adolescenten. Jong volwassenen. Die onbegrijpbaar gedrag vertonen. Die, en dat is nog vele malen ernstiger, onbegrepen gedrag vertonen. Jonge Verlaat Verdriet-ers die zich, ondanks alle goedbedoelde hulp die ze na het verlies van hun ouder(s) kregen, onbegrepen voelen. Zich nog verder afsluiten voor weer een hulpverlener die er geen snars van begrijpt. Zij/hij heeft toch rouwverwerking gehad! Wat kan er dan nu nog aan de hand zijn?

Hulpverleners

Elke keer als ik weer zo’n verzuchting hoor of lees voel ik de boosheid in me opkomen. De frustratie. Wanneer, oh wanneer, dringt het eens bij hulpverleners door dat een kind dat een ouder verliest door overlijden veel meer verliest dan die ouder alleen. Oneindig veel meer. Wanneer dringt het eens bij hulpverleners door dat hulpverlening bij jong ouderverlies is gebaseerd op onderzoek van wetenschappers naar kinderen, verlies en rouw. Wanneer dringt het eens bij hulpverleners door dat deze wetenschappers geen snars weten van de gelaagdheid en de complexiteit van de gevolgen van jong ouderverlies op de lagere termijn. En wanneer dringt het eens bij hulpverleners door dat ‘rouwverwerking’ bij kinderen die hun ouder(s) verliezen niet voorkomt dat deze kinderen in hun volwassenheid vast kunnen lopen in patronen van de overleefkracht die ze hebben moeten gebruiken om zich staande te houden.

Schaamte overwonnen

‘Weet je wat het is?’ stelt een van de deelnemers – zelf wetenschapper en onderzoeker – in een Verlaat Verdriet-workshop enige tijd geleden. ‘Wetenschappers denken altijd dat zij gelijk hebben’.
Wat ben ik blij met Verlaat Verdriet-ers als Annemieke Arendsen die haar angst, en haar schaamte, om naar buiten te treden overwint. Een artikel schrijft over het vroege verlies van haar vader dat kort geleden is gepubliceerd in NRC. Haar artikel met ons deelt tijdens het Verlaat Verdriet-symposium van 2 maart j.l. Die de moed opbrengt zich te laten interviewen door een krant (Algemeen Dagblad, editie Utrecht. Zaterdag 30 maart 2024. Binnenkort mogelijk doorgeplaatst naar andere regionale edities van Algemeen Dagblad. En mogelijk ook naar regionale edities van De Stentor.)
Wat ben ik blij met Joost Klein, die onbeschroomd laat weten wat het vroege verlies van zijn ouders met hem heeft gedaan. En nog doet. Wat zijn trieste zoektocht naar adequate hulp met hem heeft gedaan. En nog doet.

JA

JA – het is tijd

  • Om hulpverleners te scholen in de complexiteit van de gevolgen van jong ouderverlies op de langere termijn;
  • Voor een Verlaat Verdriet-symposium voor hulpverleners;
  • Voor een nieuwe website: Kenniscentrum Verlaat Verdriet.

Ik kan je verzekeren: aan alle JA’s wordt gewerkt (en nog veel meer!).

In memoriam Kars van Voorthuizen

Gepubliceerd op zondag

In memoriam Kars van Voorthuizen

‘Ik heb afscheid moeten nemen van mijn lieve zoontje, mijn moeder en vele die ik liefheb‘. Tot mijn ontsteltenis las ik gisteren het overlijdensbericht van Kars van Voorthuizen op Facebook. Kars van Voorthuizen, 19 november 1993 – 25 maart 2024.

Verlaat Verdriet-er

Vijf jaar geleden deed Kars bij mij mee aan een Verlaat Verdriet-workshop. In datzelfde jaar was hij deelnemer aan de eerste Weg van liefde in Codiponte. Kars, een man van uitersten. Begenadigd fotograaf met een speciaal oog voor perspectieven. Wereldreiziger. Hartstochtelijk duiker. Tegelijkertijd een Verlaat Verdriet-er die z’n plek niet kon vinden. Jong zijn vader Gert Jan verloor. Kort voor de Verlaat Verdriet-workshop ook zijn broer Jort op vijfentwintigjarige leeftijd, aan dezelfde ziekte als hun vader.

Zijn verlangen naar leven vaak even groot als zijn verlangen bij zijn vader en zijn broer te zijn. Strijd met zichzelf. Strijd met de mensen van wie hij het meeste hield. Die het belangrijkst voor hem waren. Strijd met leven. Strijd met dood.
We ontmoetten elkaar jaren geleden in de haven van Harlingen. Reisden samen een stukje met de trein naar Leeuwarden. In Franeker stapte Kars uit. Ik zag een geslagen man de trein uitlopen. Gebukt onder de zware last van zijn bestaan. ‘Hoe moet dit ooit nog goedkomen’ vroeg ik me af.

Vader met zoon

Kars vond een plekje in een project voor begeleid wonen. Jaren hadden we weinig tot geen contact. Tot Kars mij twee jaar geleden het bericht stuurde van de geboorte van zijn zoon. Jip. Kars en Jip. Iconische foto van een trotse vader, die zijn pasgeboren zoon op handen draagt.

Liefde

Mijn gedachten, en mijn liefde gaan uit naar deze jonge vader. Overleden aan de ziekte waaraan ook zijn vader en zijn broer overleden. Die zijn nog hele jonge zoontje los moest laten. Naar zijn zoontje, dat al zo jong zijn vader moet missen. Dat een leven voor zich heeft zonder zijn vader Kars. De vader die zo trots was op hem.
Mijn gedachten gaan ook uit naar de moeder van Kars. De vrouw die jong haar man Gert Jan verloor, de vader van haar beide zoons. Die haar zoon Jort verloor op vijfentwintigjarige leeftijd. En nu, nog geen tien jaar later, haar eenendertigjarige zoon Kars.

‘Ben nu bij Gert Jan en Jort.’ staat op het bericht van overlijden.
Kars, mooie, bijzondere, zoekende man. Wat had ik je graag nog eens willen spreken.

We hebben een engel op onze schouder

Gepubliceerd op zaterdag

We hebben een engel op onze schouder. Je ziet haar niet. Maar ze bestaat wel. Ik vertel je straks meer over onze engel. Maar nu eerst iets over ons: Maartje, Davide, Pomme en mijzelf (Titia).

Afgelopen week schreef ik in mijn blog Een levens veranderend weekend in Codiponte over Casa Bodoni en ons gezamenlijke project op het pleintje van CodiponteCastello. Met veel plezier vertel ik je iets meer over wie wij zijn. Ik doe dat aan de hand van bovenstaande foto die Davide op zondag 23 maart 2024 van ons – Maartje, Pomme en Titia – maakte. Als maker van de foto staat Davide er zelf niet op. Daarom begin ik graag Davide aan je voor te stellen.

Davide

Davide Donati is de man van Maartje. Samen hebben ze ruim 15 jaar geleden de Concia, toen een bouwval, aangekocht. En eigenhandig gerestaureerd. Een enorme klus, die heel wat voeten in de Italiaanse aarde heeft gehad alvorens dat wat een totale ruïne was omgetoverd was tot de B&B die de Concia nu is. Davide, warmtetechnicus van zijn vak, heeft naast zijn indrukwekkende kennis van bouwen, verbouwen en restaureren een grote liefde voor historie. Niet in de laatste plaats voor de rijke historie van de Lunigiana. Dus ook van Codiponte, en directe omgeving.

En dat alles gaat ook nog gepaard aan de grote liefde voor de Italiaanse keuken die zijn moeder aan hem heeft doorgegeven. Een liefde die hij elke keer weer met ons deelt in de vorm van verrassende en heerlijke maaltijden. Die hij in de nabije toekomst gaat delen in de kookcursussen die hij gaat geven in hun bistro die nu in restauratie is. Op ons pleintje van CodiponteCastello.

Maartje

Links op de foto zie je Maartje Schönefeld. Nederlandse van geboorte. Vijfentwintig jaar geleden voor de liefde naar Italië vertrokken. Naar Davide. Daar, vooral in Codiponte, haar draai heeft gevonden. Psycholoog en musicienne voor oorsprong heeft Maartje zich in de loop van de jaren ontwikkeld tot bouwster, restaurateur en binnenhuisarchitect van formaat.

Met een schat aan kennis en ervaring van toegangswegen, uitvalswegen, paden, paadjes, blokkades, openingen in het oerwoud van Italiaanse regelgeving. Probleem? Maartje gaat het aan. Gaat door tot ze is waar ze wil zijn. Drijvende kracht achter de nieuwe vorm op het pleintje van CodiponteCastello, waar nu zo hard aan wordt gewerkt. #maartjelostallesop merkte een deelneemster aan De weg van liefde jaren geleden op. En zo is het maar net.

Pomme

Rechts op de foto Pomme Termond. Psychotraumatoloog, lichaamsgericht traumatherapeut. Verbindt een schat aan ervaringskennis aan een gedegen wetenschappelijk onderbouwde kennis uit theorie. Pionier. Therapeut. Trainer. Coach. Opleider. Buitensportinstructrice. Alpiniste. En nog heel veel meer.

Ondervond aan den lijve wat een overweldigende kracht burn-out kan hebben op je hele zijn. Op je lijf. Je geest. Op je energie. Besloot – toen ze de burn-out eenmaal had overwonnen – haar beroepsleven om te gooien en meer en meer ervaringsgericht te gaan werken. Afgelopen vrijdag, 22 maart 2024, vertrokken Pomme en ik samen voor een weekend naar Codiponte. Waar Pomme direct alle mogelijkheden zag die Casa Bodoni en het project op het pleintje van CodiponteCastello haar en haar werk kan gaan bieden.

Titia

Midden op de foto ik zelf. Titia. Al in mijn jeugd verbaasde ik me er over dat mijn verlangen altijd was mensen bij elkaar te brengen. Wat op z’n zachtst gezegd een beetje merkwaardig was voor iemand – ik dus – die zo verlegen was dat ik me jaren heb afgevraagd of ik niet gewoon mensenschuw was. In de loop van de tijd verdween dat verlangen naar de achtergrond.

Tot het, rond mijn vijftigste, weer naar de oppervlakte kwam. En ik me – als winst van een intensief innerlijk proces van verwerken en helen – herinnerde wat mijn diepste kind-verlangen was. En wat ik aan het doen was, met mijn Verlaat Verdriet-werk. Om dan – inmiddels zeventig-plusser – te ervaren hoe dat hele diepe verlangen nu vorm kan gaan krijgen op het pleintje van CodiponteCastello. In Casa Bodoni – internationaal centrum voor levensverhalen. Ontmoetingsplek voor Verlaat Verdriet-ers van overal over de wereld.

Engel

Het is inmiddels al een traditie geworden. Eens per jaar komt Angie een paar dagen naar Terschelling als ik daar ben. Om te genieten van de zee en het strand. Inspiratie op te doen op het eiland. In de Aquamarijn, mijn onderkomen waar het zo heerlijk toeven is. ‘Ik vind dat Pomme en jij elkaar moeten kennen.’ meldde Angie vorige zomer ineens terwijl we buiten in de zon zaten. ‘Ik ga jullie met elkaar in contact brengen via een groepsapp.’ Zo gezegd, zo gedaan. Het contact was er in een ommezien. ‘Zo, zei Angie tevreden. ‘Dan ga ik er nu tussenuit.’
De rest is geschiedenis.
We hebben een engel op onze schouder. Een engel die ons vieren heeft samengebracht.
Angie is haar naam. Hoe zou het anders kunnen zijn.

Lees meer

Verdriet om mijn vader zal er altijd zijn

Gepubliceerd op zaterdag

Vanochtend ontving ik van Annemieke Arendsen via de app een foto van een interview met haar in de Utrechtse editie van het Algemeen Dagblad: ‘Verdriet om mijn vader zal er altijd zijn.’

Annemieke, nu veertig, verloor op driejarige leeftijd haar vader. Verlaat Verdriet-ers die deel hebben genomen aan het Verlaat Verdriet-symposium Vader van 2 maart j.l. hebben Annemieke gezien en gehoord. Bij die gelegenheid deelde ze het door haarzelf geschreven artikel dat vlak daarvoor in NRC was geplaatst.

Mijn verhaal

Annemieke schrijft me dat ze veel reacties krijgt op het interview. ‘Dit had mijn verhaal kunnen zijn’ krijgt ze diverse keren als reactie. Ook schijft Annemieke me hoe ze, dank zij de openheid die ze nu aandurft, van twee heel nabije collega’s te horen krijgt dat ook zij op heel jonge leeftijd een ouder verloren. Ze hebben het nooit van elkaar geweten.

Citaat uit het interview

‘Het verdriet door het overlijden van mijn vader zal er altijd zijn. Soms is het ver weg, soms komt het aan de oppervlakte. Mijn streven is dat er meer openheid over jong ouderverlies komt, ook – of juist – als je inmiddels volwassen bent. Er is niets geks aan als je er als volwassene nog mee bezig bent. Een maximum leeftijd voor verlate rouw bestaat niet.’

Algemeen dagblad

Het interview met Annemieke Arendsen is op zaterdag 30 maart 2024 verschenen in de Utrechtse editie van het Algemeen Dagblad. Mogelijk wordt dit artikel in de komende tijd doorgeplaatst naar andere edities van het Algemeen Dagblad. En/of naar regionale edities van de Stentor. Mogelijk kom je het interview met Annemieke in een van bovengenoemde edities alsnog tegen.

Tip

Voor Verlaat Verdriet-ers die lid zijn van de besloten Verlaat Verdriet-Facebookgroep heeft Annemieke het artikel geplaatst in de besloten groep.

Hulp

Lezen

Teruggaan om verder te kunnen 

Lezen & doen

Verlaat Verdriet (Ver)Werkboek