Als horen en zien je lijken te vergaan

Gepubliceerd op zondag

‘Zou het ook zo kunnen zijn dat alle rouw en rotgevoelens die ik vroeger had en niet tot uitdrukking kon brengen in me zijn blijven zitten nu dagelijks korte of langere tijd boven komen? Zo voelt het wel. Ik probeer er de tijd voor te nemen.’

Horen en zien

Het kan je zomaar overkomen. Je bent op weg met je verlate rouwproces. Ineens lijken horen en zien je te vergaan door een kakofonie aan gevoelens. Gevoelens die je altijd uit de weg bent gegaan. Die je heel diep weg hebt gestopt. Zo ging je overleven na het verlies van je ouder(s). Je stopte je gevoelens ver weg. Deksel erop. Bestaan niet meer.

Angst voor voelen

Angst voor voelen is de hoge drempel die Verlaat Verdriet-ers kan verhinderen hun proces aan te gaan. De angst overspoeld te worden door een stortvloed van verdriet. Van tranen. Een stortvloed die nooit meer zal stoppen. Als jou dat overkomt is het helpend je te realiseren dat dit hoort bij de weg van overleven naar leven. De weg van overleven door je gevoelens altijd onder controle te houden naar de weg van leven. Je gevoelens bevrijden van de controle. Ze deel uit laten maken van wie je in werkelijkheid bent. Je hebt een leven te winnen!

Oude patronen

Als dit zich voordoet bij jou is de kans groot dat je gaat reageren vanuit oude patronen. Patronen die je al zo lang gebruikt dat je ze niet eens meer herkent als hardnekkige overtuigingen die jou helpen te overleven. Zoals bijvoorbeeld: altijd streng zijn voor jezelf. Jezelf op de kop zitten met negatieve oordelen over jezelf of over de wereld om je heen. ‘Het lukt me niet.’ ‘Wat ben ik toch een kneus.’ ‘Waarom ben ik er nog steeds niet vanaf.’ Precies dat, wat je niet zou moeten doen omdat het niet helpend is. Het lijkt alsof je het niet goed doet. Maar je doet het juist heel goed. Wat je kunt doen in deze situatie is met zachtheid naar jezelf kijken. Met mededogen voor het kind in je dat zo angstig is. Tijd nemen voor jezelf. Nu het Gevoelswoordenboek downloaden dat je gratis kunt downloaden van Kenniscentrum Verlaat Verdriet. Aan het werk gaan met dit Gevoelswoordenboek dat speciaal is gemaakt voor de situatie waar jij nu in zit: iets willen doen in je proces, maar niet weten wat.

Verlaat Verdriet-ers aan het woord

Verlaat Verdriet-ers aan het woord over hun ervaringen met het Gevoelswoordenboek.

  • Zo fijn om tijd te maken voor mezelf, en een werkvorm te hebben om nog lang te bewaren;
  • Ik ging er echt helemaal in op;
  • Zo bijzonder om te doen, en het is echt prachtig geworden;
  • Fijn om niet zoals altijd in mijn hoofd te zitten, maar iets met m’n handen te doen;
  • De woorden kwamen vanzelf terwijl ik met de kleuren bezig was.

Wat je verder helpt

#verlaatverdriet #verlaterouw #kenniscentrumverlaatverdriet #symposiumvoorhulpverleners #teruggaanomverderte kunnen

 

Wat is er toch zo speciaal aan Verlaat Verdriet?

Gepubliceerd op donderdag

‘Wat is er toch zo speciaal aan Verlaat Verdriet? werd me lang geleden tijdens een radio-interview gevraagd. Ik raakte een beetje in paniek. Zo heel lang werkte ik nog niet met Verlaat Verdriet-ers in de workshops. Zo’n rechtstreekse vraag: daar kreeg ik het toch wel een beetje benauwd van. Gelukkig viel me bijtijds een adequaat antwoord in. Een antwoord dat wel twee heel bijzondere reacties teweeg bracht. Welke reacties? Dat vertel ik nog wel een keer. Misschien wel bij symposium Teruggaan om verder te kunnen.

Inmiddels weet ik beter. Weet ik meer. Veel meer. Ik weet bijvoorbeeld dat er geen eenduidig antwoord is op de vraag: Wat maakt Verlaat Verdriet toch zo speciaal? Daarvoor zijn Verlaat Verdriet en verlate rouw te complex, te gelaagd en te zeer gebonden aan personen.

Een paar antwoorden

Om je een paar antwoorden te geven waarom Verlaat Verdriet en verlate rouw zo speciaal zijn

  • Verlaat Verdriet – de gevolgen van jong ouderverlies op de langere termijn – is een blinde vlek. Een blinde vlek in de wetenschap. Een blinde vlek in de hulpverlening. En tot overmaat van ramp een blinde vlek bij veel Verlaat Verdriet-ers zelf. Zo ongeveer alle gebieden van verlies en rouw zijn onderzocht en in kaart gebracht. Behalve de gevolgen van jong ouderverlies op de langere termijn. Een beetje jammer. Vind je ook niet?
  • Een verlaat rouwproces heeft een totaal andere dynamiek dan een rouwproces na een recent verlies. Toch wordt verlate rouw vaak behandeld als rouw na een recent verlies. Een beetje jammer. Vind je ook niet?
  • Verlaat Verdriet en verlate rouw maken deel uit van het levensverhaal. Het gaat dus niet alleen om de vroege dood van de ouder(s), Verlaat Verdriet gaat ook over wat er na de dood van de ouder(s) is gebeurd. Om de context. Terwijl er vaak uitsluitend wordt gekeken naar de dood van de ouder(s). Een beetje jammer. Vind je ook niet?

In de loop van de vele jaren van haar Verlaat Verdriet-werk heeft Titia Liese Verlaat Verdriet en verlate rouw nauwkeurig onderzocht, en in kaart gebracht. Titia laat dit onder meer zien in haar video’s op YouTube: Rouw kent geen tijd.
Ruim vijfentwintig jaar kennis uit ervaring. Kennis uit primaire bronnen. Dat werkt!

Onze primary

Onze primary voor symposium Teruggaan om verder te kunnen:
Hulpverlener kom, vraag, leer! Meld je aan

Wij ontmoeten  je graag!

De erfenis van rouw: Babette van Drunen

Gepubliceerd op woensdag

Babette van Drunen

Drie jaar geleden deed Babette van Drunen de Verlaat Verdriet-workshop bij mij. Vijfentwintig was Babette op dat moment, vijf jaar toen ze haar vader verloor. Na een serie onthutsend pijnlijke ervaringen in de GGZ kwam ze bij mij terecht. Deed mee aan de workshop. Voelde zich eindelijk op haar plek. ‘Hier moet ik zijn. Dit gaat over mij. Wat ben ik blij dat ik je heb gevonden.’ Na de Terugkomdag vroeg Babette me of we contact konden houden. ‘Ik wil verder met m’n proces. Ik wil zo graag van je leren.’

Interview

Niet lang daarna belde Babette me. ‘Er is iemand die graag een film met me wil maken over mijn proces om mijn vader. Ze maakt daar haar afstudeerproject van voor de School voor Journalistiek. We willen er graag een interview in met jou, over jouw ervaringen in je Verlaat Verdriet-werk. Mogen we naar je toe komen?’ In de zomer van dat jaar kwamen ze met z’n tweeën naar me toe. Samen zijn we die dag aan het werk gegaan met het interview met mij.

De erfenis van rouw

Daarna bleef het een tijdje stil. Tot ik vorige week plotseling een Appje kreeg van Babette. ‘Ik heb deze week een interview voor de radio over mijn proces om mijn vader. Ik heb hier nog de twee video’s die we toen hebben gemaakt. Je mag ze gebruiken als je wilt.’

Video 1 en video 2

Dat hebben we graag gedaan. Je kunt ze zelf zien. Ga het gauw doen. De beide filmpjes zijn prachtig, en zo herkenbaar.
Babette, dank je wel voor dit inspirerende voorbeeld van de erfenis van rouw.

De erfenis van rouw 1
De erfenis van rouw 2

Symposium voor hulpverleners

Hulpverleners, leer meer over Verlaat Verdriet door kennis uit ervaring. Symposium Teruggaan om verder te kunnen. Zaterdag 5 april 2025. Lees meer over het symposium: Kenniscentrum Verlaat Verdriet.

Teruggaan om verder te kunnen

Lees meer over de gevolgen van jong ouderverlies op de langere termijn in het boek van Titia Liese: Teruggaan om verder te kunnen.

#verlaatverdriet #verlate rouw #babettevandrunen #teruggaanomverdertekunnen #symposiumvoorhulpverleners #kenniscentrumverlaatverdriet #moederverlies #vaderverlies

 

Hulpverleners: aanmelden voor het symposium is geopend

Gepubliceerd op dinsdag

Vandaag steken we de vlag uit. Hulpverleners: aanmelden voor Verlaat Verdriet-symposium Teruggaan om verder te kunnen is met ingang van vandaag – 4 februari 2025 – geopend. Er zijn maximaal 80 tickets beschikbaar voor dit symposium. Meld je dus snel aan als je dit symposium bij wilt wonen.

Website Kenniscentrum Verlaat Verdriet

Kun je als onbetaald vrijwilliger ergens helemaal voor gaan? JA, dat kan. En hoe! Vandaag kunnen we de vlag uitsteken omdat Stephanie, in samenwerking met Ronald, voor de website Kenniscentrum Verlaat Verdriet weer een hele cruciale stap heeft gezet: ons ticket-verkooploket voor het symposium van 5 april 2025 is geopend! Stephanie en Ronald – goed gedaan!!!

Wat is er zo bijzonder aan dit symposium

Wat is er zo bijzonder aan dit symposium? zul je je mogelijk afvragen. Wat dit symposium een bijzondere gebeurtenis maakt is dat wij – Verlaat Verdriet-ervaringsdeskundigen – op deze dag onze kennis uit ervaring delen met hulpverleners. Op deze manier leveren wij, een voor deze gelegenheid speciaal samengesteld groepje bevlogen vrijwilligers – onze bijdrage aan het gewoner maken van Verlaat Verdriet en verlate rouw.

Wat we bieden op deze dag

Ochtend

  • Ap Dijksterhuis, psycholoog en bestseller auteur deelt zijn ervaring met de zoektocht naar zijn vader die hij als heel jong kind verloor;
  • Tamar van der Steen, 3 jaar toen ze haar vader verloor. Tamar – Verlaat Verdriet-er en opgeleid drama-therapeut – treedt op met haar act Herleef. Na afloop van haar act biedt Tamar ruime gelegenheid om haar act na te bespreken met aanwezigen in de zaal;
  • Titia Liese, 8 jaar toen ze haar moeder verloor, wordt geïnterviewd over de kennis van Verlaat Verdriet en verlate rouw die zij heeft ontwikkeld in de 25 jaar van haar intensieve Verlaat Verdriet-werk;

Middag

  • Deel-sessies waarin Verlaat Verdriet-ers hun verhaal delen. Zich openstellen. Het verhaal delen van het vroege verlies van hun ouder, of hun beide ouders;
  • Hun ervaringen in de hulpverlening. Wat heeft geholpen. En wat juist niet;
  • Op welke unieke manier zij vorm hebben gegeven aan hun verlate rouwproces;
  • Verhalen waardoor je je als hulpverlener met een schok kunt realiseren: oh, daarom werkte het niet. Maar ook delen van verhalen die je een goed gevoel zullen geven omdat je je realiseert hoe jouw betrokkenheid het verschil kan maken.

Hulpverleners

Hulpverleners: aarzel niet. Het kan NU. Meld je aan voor symposium Teruggaan om verder te kunnen. Samen maken we er een mooie, gedenkwaardige dag van.

Lees meer

#verlaatverdriet #verlaterouw #hulpverleners #kenniscentrumverlaatverdriet #symposiumteruggaanomverdertekunnen #teruggaanomverdertekunnen

Verlaat Verdriet, en overschreden grenzen

Gepubliceerd op dinsdag

Ik zal het nooit vergeten. Die ene aanmelding. Het was in de begintijd. We werkten – vanuit onze eigen verlies-ervaring –  nog alleen met Dochters Zonder Moeder. Twee dingen vertelde Marion (* Niet haar echte naam), de Dochter Zonder Moeder die me belde om zich aan te melden voor de eerstvolgende workshop. Haar eerste mededeling: wat jullie doen, dat was ik ook van plan. Bij mij is het niet van de grond gekomen, dus ik meld me graag aan voor jullie workshop Zonder Moeder.’

Overschreden grenzen

Van het tweede wat Marion me vertelde schrok ik hevig. Die mededeling ging over overschreden grenzen. ‘Toen ik drie jaar was is mijn moeder ziek geworden. Ze lag altijd in bed. Mijn vader heeft mij misbruikt vanaf mijn derde jaar tot mijn moeder overleed.’ Ik schrok echt heel erg. Van het verlies van je moeder, en welke invloed dat kan hebben op de rest van je leven: daarvan wist ik het een en ander. Rond dat gegeven ontwikkelden we een mooie workshop. Een mooie workshop die Dochters Zonder Moeder veel bracht. Maar je moeder verliezen, en tegelijkertijd slachtoffer zijn van overschreden grenzen binnen je gezin van herkomst: daar had ik nooit bij stil gestaan. Dat lag zover buiten mijn eigen belevingswereld. Natuurlijk wist ik van het bestaan van seksueel misbruik. Maar aan jong ouderverlies had ik seksueel misbruik nooit gekoppeld. Kan ik dat wel aan in een workshop? Kunnen wij dat wel aan? Kan dat thema een plaats krijgen in een workshop Zonder Moeder?

Workshop Zonder Moeder

Marion kwam. Deed mee aan de workshop. Ons telefoongesprek gaf haar voldoende vertrouwen om te komen. Er is altijd een lijntje tussen Marion en mij blijven bestaan. We hielden contact. Zochten elkaar altijd weer ergens op. Tot in het diepste van haar ziel was Marion beschadigd. Een leven lang heeft ze zich – met de moed der wanhoop – staande weten te houden. Ze knokte zich door het leven. Tot ze een paar jaar geleden overleed als gevolg van kanker.

Verlaat Verdriet en seksueel misbruik

Hulpverlener: wees alert. Seksueel misbruik is een thema dat ook zeker een rol kan spelen bij Verlaat Verdriet-ers. Ook al zie je als hulpverlener mogelijk geen causaal verband met het vroege verlies van een ouder of beide ouders: er is wel degelijk sprake van correlatie. Waar, op welk moment en op welke manier tijdens de jeugd sprake kan zijn van seksueel misbruik bij een Verlaat Verdriet-er: als er sprake is van seksueel misbruik maakt dat deel uit van haar/zijn levensverhaal.

Binnen het gezin van herkomst

Zoals in het verhaal van Marion: er kan sprake zijn van misbruik door de vader tijdens de ziekte van de moeder. Of na de dood van de moeder, als de (oudste) dochter de rol van de moeder in het gezin heeft overgenomen.
Er kan sprake zijn van seksueel misbruik tussen broers en zussen. Naast de schaamte over het misbruik speelt bij de Verlaat Verdriet-er de vraag aan de overleden ouder die nooit meer beantwoord zal worden: heb je het geweten? Waarom heb je dan niets gedaan?
Bij een nieuwe gezinssamenstelling kan sprake zijn van misbruik door een stiefouder.

Binnen de familie

Ook verwanten binnen de familie kunnen misbruik maken van kinderen die hun ouder(s) zijn verloren. Ze maken niet alleen misbruik van het lichaam van het kind, alsof dat al niet erg genoeg is. Deze volwassenen – of half-volwassenen – maken ook misbruik van het intense verlangen van het kind naar aandacht. Naar geborgenheid. Naar ‘liefde’, die ook tegenstrijdige gevoelens op kan roepen bij het kind zelf.

Elders

Kinderen die jong hun ouder(s) hebben verloren, hebben vaak een probleem met grenzen. Ze hebben geleerd zich aan te passen aan een situatie die niet meer goed voor ze was, in plaats van voor zichzelf te zorgen. Ook kunnen deze kinderen een intens verlangen hebben naar intimiteit (maar dan niet deze vorm!). Naar zich gezien voelen. Het gevoel te hebben voor iemand belangrijk te zijn. Het maakt ze ‘gemakkelijke’ slachtoffers. En het maakt ze nog kwetsbaarder voor zelfondermijning.

Hulpverleners: wees alert

Hulpverlener: wees alert op signalen van seksueel misbruik. Koppel seksueel misbruik niet los van Verlaat Verdriet-thema’s. Seksueel misbruik IS een Verlaat Verdriet-thema. Een thema dat alles wat al heel erg was nog erger maakt.

Verlaat Verdriet-symposium

Teruggaan om verder te kunnen, Verlaat Verdriet-symposium voor hulpverleners. Zaterdag 5 april 2025. Lees meer over dit symposium: www.kenniscentrumverlaatverdriet.info

Boeken van Titia Liese

#verlaatverdriet #verlate rouw #seksueelmisbruik #teruggaanomverdertekunnen #symposiumvoorhulpverleners #kenniscentrumverlaatverdriet #moederverlies #vaderverlies

 

Marc de Hond: Licht in de tunnel

Gepubliceerd op zondag

Drie jaar is Marc de Hond als hij zijn moeder Yasmin verliest aan de gevolgen van borstkanker. Als hij zelf te horen krijgt dat de kanker die hem in 2018 getroffen heeft ongeneeslijk is, hebben zijn kinderen dezelfde leeftijd als hij en zijn jongere broertje toen hun moeder ziek werd. Aan zijn kinderen wil hij de boodschap meegeven dat je ook een gelukkig leven kunt hebben als je jong je moeder of je vader bent verloren. Hij besluit zijn kinderen herinneringen mee te geven aan de vader die ze maar zo kort hebben gekend. De vader die ziek was. En steeds zieker werd. Maar ook de vader die heeft geleefd. Die veel – en ingrijpende – tegenslagen in zijn relatief korte leven heeft gekend. De vader die ook uit zijn – joodse – familiegeschiedenis heeft geleerd dat je als mens niet aan tegenslagen ten onder hoeft te gaan. Dat je strijdbaar kunt zijn. Dat je uit elke tegenslag kunt leren. ‘Elk foordeel hep se nadeel’ leerde hij van voetballer Johan Cruijff, die op jonge leeftijd zijn vader verloor.

Licht in de tunnel

Licht in de tunnel is het dagboek van Marc de Hond uit zijn ziekteperiode dat hij in de eerste plaats schreef voor zijn kinderen. Hij, rolstoeler en sportman, ontmoet in 2011 sportvrouw Remona Fransen. Liefde op het eerste gezicht. Relatie op het tweede gezicht. Een leven samen. Twee kinderen. Geluk. Tot de dag waarop hij te horen krijgt dat de blaaskanker die hem getroffen heeft ongeneeslijk is.

‘We wachten niet tot het licht aan het einde aan de tunnel, maar we hangen zelf de lampjes op.’ Toen Marc de Hond eind 2018 hoorde dat hij ziek was, besefte hij dat er een grote kans was dat hij zijn kinderen niet groot zou zien worden. Hij besloot een dagboek te gaan bijhouden. Het werd een periode van veel slecht nieuws en donkere momenten. Maar hij en zijn gezin traden ook de moeilijke momenten met optimisme en humor tegemoet. De lampjes in de tunnel waren het bijzondere huwelijksaanzoek in Carré tijdens de eerste chemo, het afscheidsfeest voor zijn blaas die verwijderd moest worden, de pretparkbezoeken met de kinderen op goede dagen en het huwelijksfeest toen Marc en zijn vrouw Remona al wisten dat hij niet meer beter zou worden, maar dat geheim hielden voor hun gasten. Licht in de tunnel is een bijzonder boek met een unieke en inspirerende kijk op leven en dood. Naar Marcs wens verschijnt het na zijn dood. Hij overleed op 3 juni 2020.

Boek bestellen

Licht in de tunnel 

Stichting Komma

‘We gaan naar ouders toe om hun levensverhaal op beeld vast te leggen door middel van een mooi gefilmd, uitgebreid interview. Doordat al deze herinneringen en verhalen worden vastgelegd kunnen ouders voortleven en wordt er symbolisch een komma, in plaats van een punt achter hun leven gezet.’ 

Stichting Komma

Lees meer over de gevolgen van jong ouderverlies

Titia Liese: Teruggaan om verder te kunnen 

Margriet Breet: Missen Miste Heb gemist

Gepubliceerd op zaterdag

Liefste

‘Ik wil niet meer met jou.’ Voor Margriet volkomen onverwacht deelt haar ‘Liefste’ haar dat mee. Hij wil niks meer met haar. Echt niks meer. Zij wel met hem. Margriet valt in een diep gat. Verlaten. Ontredderd. Paniek. Tranen. Tranen. En nog meer tranen. In de put. Totaal in de put.

Moeder

En dan, in die put, treft ze ook de pijn aan van het gemis van haar moeder. Zesenvijftig is Margriet nu. Moeder van vier volwassen kinderen. Oma. Vijf jaar toen ze haar moeder verloor. Oudste van drie zusjes. Haar moeder overlijdt. Het leven gaat door. Er komt een hulp in huis om voor de kinderen te zorgen als hun vader er niet is. Als de hulp aan het einde van haar werkdag naar huis gaat past Margriet op haar zusjes van drie en één. Ze is al zes jaar. Dus dat kan ze best.

Nieuwe vrouw

Het leven gaat verder. Haar vader vindt een nieuwe vrouw. Twee nieuwe kinderen worden geboren. Het leven gaat verder. Haar eigen moeder is naar de achtergrond verdwenen. Haar gevoelens, haar herinneringen en haar gemis heeft ze diep weggestopt. Tot haar ‘Liefste’ tegen haar zegt: ‘Ik wil niet meer met jou’ en ze in de put terecht komt.

Boek

Een boek? Ik heb helemaal geen boek besteld! denk ik als ik een envelop uit de brievenbus haal waar onmiskenbaar een boek in zit. ‘Boek voor jou’ staat op de envelop. Ik haal het boek uit de envelop. Herken het meteen. Missen Miste Heb gemist. Het boek dat Margriet Breet recent heeft uitgebracht. Een paar weken geleden maakten Margriet en ik kennis. Margriet woont in Harderwijk, en kwam voor onze afspraak naar Nunspeet. Ze had de drukproef van het boek bij zich. ‘Dit boek is voor jou’ schrijft Margriet me. Wat een mooi cadeau!

Missen Miste heb Gemist

Ik heb het boek van Margriet in zijn bijzonder opgemaakte vorm meteen gelezen. Wat een herkenbaar, mooi geschreven en prachtig vormgegeven boek. De tekst zo herkenbaar. Het boek zo’n mooie vorm om je – verlate – rouw vorm te geven. Wat een inspirerend boek voor ervaringsgenoten. Margriet, dank je wel voor dit bijzondere cadeau. Niet alleen voor mij persoonlijk als ervaringsgenoot van je, maar ook voor andere Verlaat Verdriet-ers – en dan in het bijzonder voor Dochters Zonder Moeder. Ik hoop dat Missen Miste Heb gemist de weg zal vinden naar al die Verlaat Verdriet-ers die van je kunnen leren. Die zich in jou herkennen. Die jij met je boek Missen Miste Heb Gemist woorden biedt voor gevoelens.

Boek bestellen

MISSEN MISTE HEB GEMIST

#zondermoeder #verlaatverdriet #verlaterouw #herinneringsboek #kenniscentrumverlaatverdriet #verlaatverdriet.nu

MANIFEST Van verlaat verdriet naar verdriet verlaten

Gepubliceerd op vrijdag

Van verlaat verdriet naar verdriet verlaten

Het kan overal gebeuren, en altijd. En het gebeurt overal, en altijd. Al sinds het bestaan van de mensheid zijn er kinderen die in hun jeugd hun ouder(s) verliezen door de dood. Mogelijk ben je zelf je ouder(s) verloren in de tijd dat je opgroeide. Of is je partner een ouder verloren. Kijk eens rond in je eigen familie. Is het een van je ouders overkomen? Je beide ouders? Kijk nog wat verder rond in je familie. Je oma? Je opa? Ooms? Tantes? Neven? Nichten? Ken je in je vriendenkring vrienden of vriendinnen die jong hun ouder(s) zijn verloren? Collega’s op je werk?

Meer dan een miljoen

Ongeveer 13% van de volwassenen in Nederland is in de kindertijd, voor de leeftijd van 20 jaar, een ouder of beide ouders verloren door overlijden. Dat betekent dat in Nederland ruimschoots meer dan een miljoen volwassenen een ouder is verloren door de dood. Waarschijnlijk weet je dat niet. Voor verreweg de meeste volwassenen die in hun jeugd een ouder zijn verloren is het verlies dat hun is overkomen een verlies dat nog altijd wordt doodgezwegen. Ze hebben geleerd er niet over te praten. Of ze relateren moeilijkheden waarmee ze worstelen niet aan de vroege dood van hun ouder(s). Over verlaat verdriet praten ze liever niet.

Geestelijk en lichamelijk welzijn

Dat moet anders. Dat kan anders. Eigenlijk weet elke weldenkende volwassene dat zwijgen over ingrijpende levens-veranderende jeugdervaringen, en daartoe hoort zeker ook het onomkeerbare verlies van ouder(s), ongezond is voor je geestelijke en je lichamelijke welzijn.

Verlaat Verdriet

Wij, Verlaat Verdriet-ervaringsdeskundigen, richten ons op Verlaat Verdriet. We doen dat in de eerste plaats als ervaringsgenoten op volwassenen die in hun jeugd een ouder zijn verloren door de dood. Daarnaast richten we ons op hulpverleners, op wetenschappelijk onderzoekers en op ieder die is geïnteresseerd in de gevolgen van jong ouderverlies op de langere termijn. Aandacht in het nu voor de complexiteit van Verlaat Verdriet-thema’s, en voor de specifieke dynamiek van verlate rouw. Aandacht voor Verlaat Verdriet-ers, en hun levensverhalen.

Verlaat Verdriet-ervaringsdeskundigen

Daarom delen wij, Verlaat Verdriet-ervaringsdeskundigen, met liefde en inzet onze kennis en kunde. Stellen we ons kwetsbaar op. Praten we over onze ervaringen. Delen we wat het vroege verlies van onze ouder(s) met ons heeft gedaan. Welke invloed het vroege verlies van onze ouder(s) nu nog heeft op ons leven als volwassene. Wat het met ons doet als we in de hulpverlening geen gehoor vinden voor onze klachten, omdat daar nog onvoldoende kennis voorhanden is van de levenslange invloed van de vroege dood van een ouder. Wat ons heeft geholpen. En wat ons juist niet heeft geholpen. Wat het je brengt als je ontdekt dat Verlaat Verdriet bestaat. Herkenning. Erkenning. Kennis die je helpt terug te gaan, om verder te kunnen. Veranderingen die je in gang zet. Opluchting.

Van verlaat verdriet naar verdriet verlaten

De weg naar heling die wij hebben geopend. Die we onze mede-Verlaat Verdriet-ers van harte gunnen. Waar we ons voor inzetten, omdat we weten wat het je brengt als je ervoor kiest een nieuwe weg in te slaan. De weg van verlaat verdriet naar verdriet verlaten.

#symposiumvoorhulpverleners #symposiumteruggaanomverdertekunnen #verlaatverdriet #verlaterouw #kenniscentrumverlaatverdriet

Extra kwetsbare leeftijden bij jong ouderverlies

Gepubliceerd op woensdag

Extra kwetsbare leeftijden bij jong ouderverlies

Kinderen horen hun ouder(s) niet te verliezen tijdens hun jeugd. Ze hebben hun ouder(s) nodig om zich te ontwikkelen tot volwassenen die met (zelf)vertrouwen in het leven staan. Zo lang kinderen zich ontwikkelen is elke leeftijd waarop ze hun ouder(s) verliezen kwetsbaar. Toch zijn er leeftijden die extra kwetsbaar zijn voor levenslange gevolgen. Als hulpverlener/therapeut doe je er goed aan deze extra kwetsbare leeftijden mee te nemen in het proces dat je aangaat met Verlaat Verdriet-ers.

Rondom de geboorte

Voor de geboorte

Besef wat er gebeurt met een moeder die haar man, de vader van het kind in haar buik, verliest door de dood. Wat gebeurt er in de moederbuik. Wat voor invloed heeft dat op het ongeboren kind. En wat betekent het geboren te worden in een incompleet gezin dat compleet zou zijn geweest als de dood niet tussenbeide was gekomen. Hoe voelt het om altijd weer te horen te krijgen: ‘Gelukkig heb je geen herinneringen aan je vader. Dan kun je hem ook niet missen.’

Tijdens de geboorte

Wat betekent het voor een kind als je moeder overlijdt tijdens, of direct na, jouw geboorte. Wat betekent dat voor een kind voor haar/zijn aanwezigheid in het gezin. En wat betekent het als je altijd weer te horen krijgt: ‘Gelukkig heb je geen herinneringen aan je moeder. Dan kun je haar ook niet missen.’

In de eerste jaren na de geboorte

Wat betekent het voor een kind je moeder/je vader te verliezen in de tijd dat je nog niet talig bent. Wat kun je als volwassene vertellen over wat er toen met je gebeurde. En wat betekent het als je altijd te horen krijgt: ‘Je hebt geen herinneringen, dus je kunt haar/hem niet missen’.

Verlies rond de vier jaar

Wat betekent het voor de ontwikkeling van de loyaliteit naar de ouder(s) als je als kind van rond de vier jaar je ouder(s) verliest. Aan wie pas je je aan? Aan wie ben je loyaal?

Verlies rond de acht jaar

Kinderen van rond de acht jaar gaan de wereld verkennen. Dat doen ze met de kennis die ze tot dan van hun ouders hebben meegekregen. Diezelfde ouder(s) hebben ze nodig om op eigen benen te leren staan. Kinderen van rond de acht gooien de deur in hun ziel dicht. ‘Ik zoek het zelf wel uit.’ Kenmerk bij veel van deze volwassen geworden kinderen is dat ze geen herinneringen hebben aan hun overleden ouder(s) en/of aan hun leven voor het verlies van hun ouder(s).

Verlies rond de twaalf jaar

De meeste kinderen van rond de twaalf jaar verlaten de basisschool om naar het middelbaar onderwijs te gaan. Waren er op de oude, vertrouwde school leerkrachten en klasgenootjes die wisten van het verlies, op de nieuwe school is de kans groot dat niemand weet van het verlies van toen. De afstand tot de overleden ouder groeit.

Verlies tussen de dertien en de achttien jaar

De puberteit is het ultieme losmaakproces in je jeugd. De ontdekkingstocht die je gaat als puber, waarin je onderzoekt wie je bent en wat je wilt met jouw leven. Een cruciale tijd voor de ontwikkeling van je zelfvertrouwen, je zelfrespect en je gevoel van bestaansrecht. Je lijkt soms al volwassen te zijn, maar je bent het niet. Het losmaakproces dat zich langs natuurlijke weg had moeten voltrekken is abrupt een voldongen feit. Je staat er alleen voor. Hoe moet je nu verder?

Verlies tussen de achttien en de twintig jaar

Hoe moet je verder met je studie en je werk als de basis waarop je hebt kunnen vertrouwen, waar je altijd naar terug hebt kunnen gaan, is weggevallen? Je kunt het zelf. Maar alleen? Wie vangt jou als je valt?

Tips voor hulpverleners, therapeuten, cliënten en patiënten

Lezen

Zien

Boeken van Titia Liese

#verlaatverdriet #verlaterouw #teruggaanomverdertekunnen #verlaatverdrietsymposium #symposium voor hulpverleners

De waarde van een vroeg overleden ouder

Gepubliceerd op vrijdag

De waarde van een vroeg overleden ouder

Kun je de waarde bepalen van een vroeg overleden ouder? Ja zeker, dat kan. In ‘de buitenwereld’ moet een overleden ouder het nogal eens doen met een karige waardebepaling. De overleden ouder wordt gemist als je je diploma krijgt. Wordt gemist als je trouwt. Wordt gemist als je je kind(eren) krijgt. Maar is dat echt de grootste en belangrijkste waarde van een ouder die er niet meer is terwijl je als kind opgroeit? De ouder die er had moeten zijn om je te beschermen. Die voor je op had moeten komen bij gevaar. De ouder die jou had voorgeleefd. Die jouw rolmodel had moeten zijn. Die jou naar zelfstandigheid had moeten begeleiden. Op wie je had moeten kunnen bouwen. De ouder die jou vertrouwen had geleerd.

De altijd aanwezige afwezigheid

Hoe bepaal je als volwassen geworden kind de waarde van de ouder die er al zo lang niet meer is, als je nooit haar/zijn gelijkwaardige bent geworden? Ook al ben je mogelijk op dit moment (veel) ouder dan je ouder ooit is geworden. Je nooit een ander beeld hebt kunnen krijgen van je ouder dan het beeld dat je had in je kindertijd. Het beeld dat toen abrupt is stopgezet. Afgebroken op het moment dat je ouder overleed. Op de leeftijd die je toen had.

Vragen

  • Wat betekent het voor je dat je nooit hebt kunnen ‘afrekenen’ met je overleden ouder. Dat je nooit meer hebt kunnen vragen: waarom heb je dat gedaan? Waarom heb je dat zo gedaan? Had je dat niet anders kunnen doen? Heb je enig idee wat het voor mij, nu al een leven lang, heeft betekend?
  • En dan een andere, voorliggende vraag bij veel Verlaat Verdriet-ers: hoe heb ik moeten leven zonder jouw voorbeeld? Hoe moet ik mijn eigen kinderen voorleven zonder het voorbeeld dat ik zelf zo hard nodig had? Wie kan ik als ouder zijn voor mijn kinderen? Wat ben ik zelf als ouder van mijn kinderen waard?

Lees meer

#verlaatverdriet #verlaterouw #teruggaanomverdertekunnen #symposiumvoorhulpverleners