Lineaire tijd
Aha! Oja!
Verrassing
Opluchting
Elke keer weer zie ik de verrassing bij deelnemers aan de Verlaat Verdriet-workshops als ik in mijn Verlaat Verdriet-theorie aandacht heb besteed aan de lineaire tijd en de circulaire tijd. Aha! Oja! Opluchting! Zeker blijft er meer hangen van wat ik in mijn theorie behandel. Maar de lineaire tijd en de circulaire tijd: dat is voor de deelnemers vaak het meest verrassende onderdeel. Het onderdeel waar deelnemers op een (veel) later moment weer op terug komen. Het geeft nieuwe inzichten. Inzichten die beklijven.
Lineaire tijd
In onze, moderne (westerse) samenleving leven we in de lineaire tijd. Wij zijn zo geïdentificeerd met de lineaire tijd dat we denken dat dat tijd is. We staan er eigenlijk nooit bij stil dat onze lineaire tijd een opvatting is van tijd. Een gemaakte tijd is. Een mechanische tijd. De tijd van de klok.
Verleden, heden, toekomst
Wij leven in de (hardnekkige) overtuiging dat er een verleden bestaat. Een heden. En een toekomst.
Tijdseenheden
Een van de opvallendste en meest invloedrijke kenmerken van onze lineaire tijd is de indeling in tijdseenheden. Seconden. Minuten. Uren. Dagen. Maanden. Jaren. Enzovoort.
Fasen
Deze opeenvolgende tijdseenheden zijn op hun beurt weer ingedeeld in fasen. In fasen die elkaar opvolgen. Je gaat door een fase naar de volgende fase. Je laat de vorige fase achter je. Dat is althans de bedoeling.
Proces
Opeenvolgende fasen vormen op hun beurt een proces. Een proces met een begin en een (gewenst) einde. Dat is althans de bedoeling.
Toekomstgericht
Een van de andere grote kenmerken van onze manier van leven is onze toekomstgerichte manier van leven. Wij moeten altijd naar de stip op de horizon. Altijd verder.
Een hele dwingende manier van leven, die we (soms) als dwangmatig ervaren. Maar die we slecht kunnen veranderen.
Vooruitgangsgericht
Naast toekomstgericht leven we eveneens sterk vooruitgangsgericht. Bij ons moet alles altijd groter. Meer. Beter. Ook daarin laten we ons in veel gevallen door een dwangmatige manier van denken leiden. Eraan ontsnappen is haast onmogelijk.
Technologische ontwikkelingen
In de afgelopen eeuwen hebben technologische ontwikkelingen een ongelofelijk hoge vlucht genomen. Onze gezondheidszorg kent een niveau dat nooit eerder in de geschiedenis van de mens is voorgekomen. We maken onszelf wijs dat we zelfs de dood onder controle hebben.
Maakbaarheid
De beheersing van (technologische) processen heeft ons steeds meer een geloof in de beheersing van het leven gebracht. En een heel sterk geloof in de maakbaarheid.
Rouwproces
Deze toekomstgerichte, vooruitgangsgerichte, maakbare manier van leven heeft in de vorige eeuw grote invloed gehad op onze manier van denken over rouw. Rouwen werd rouwverwerken. Rouwen werd een proces. Een maakbaar proces. Een proces met een begin. En met een (gewenst) einde. Opgedeeld in fasen. Beheersbaar. Maakbaar. Met een stappenplan.
Om over na te denken
- In deze toekomst gerichte, vooruitgangsgerichte, maakbare opvattingen over verlies en rouw is geen plaats voor Verlaat Verdriet en verlate rouw.
- Inmiddels manifesteert zich al een aantal jaren een sterke twijfel aan de fasen bij rouwen. Wat we vaak vergeten is ons te realiseren dat we leven in een cultuur van de lineaire tijd. Het lijkt of we iets veranderen door te twijfelen aan de rouw-fasen. Maar in wezen veranderen we niets.
Lees meer
De factor TIJD
Lineaire en circulaire tijd
Titia Liese: Gids voor Verlaat Verdriet
Laatste berichten van Titia Liese (toon alles)
- Nog altijd geen afscheid genomen van je vader? - 17 september 2025
- De restauratie van Casa Matilda is begonnen! - 16 september 2025
- Ondersteuning in de praktijk voor Praktijk Ondersteuners Huisartsen - 14 september 2025