‘Dankbaar mot je wezen. Dankbaar mot je zijn.’ Ik hoor het mijn vader nog zingen. Met nog een variant – vermoedelijk afhankelijk van zijn humeur ‘Dankbaar mot je wezen. Dankbaar mot je zijn. Dankbaar mot je wezen. Nederig en klein.’
Anders dan je nu misschien denkt was dit refrein voor mijn vader geen aanbeveling. Integendeel. Christelijk van origine – protestant gedoopt en opgevoed – besloot mijn vader al vroeg in zijn leven het geloof in een hogere macht te verlaten. Wat hij ook letterlijk deed door zich uit te schrijven als lidmaat van de kerk. Humanist in hart en nieren. Dat was hij. ‘De Waarheid dienen door de Rede. De Mensheid door de Liefde’.
Genade en recht
Dankbaarheid: daar deden we niet meer aan. Dankbaarheid zegt iets over ‘genade’. Genade zegt iets over ondergeschikt zijn aan een hogere macht. Het paste ook in de tijd waarin ik opgroeide dat het gezegde ‘Genade vóór recht’ langzaam maar zeker veranderde naar ‘Recht vóór genade’. Voor genade moest je op je knieën. Recht eiste je op.
Dankbaar, nederig en klein
Het refrein ‘Dankbaar mot je wezen. Nederig en klein.’ zat stevig in mij geïncarneerd. Heel stevig. Maar dan wel de spot. De afwijzing. Vooral die zat in mij verankerd.
In de loop van mijn eigen verlate rouwproces heb ik veel tijd besteed – moeten besteden – aan onderzoek naar betekenissen van dankbaar. Van dankbaarheid. Nederigheid. Nederig. Klein. Wat mij betreft niet vanuit bijbelse inspiratie, maar vanuit humanistisch inspiratie.
Onderzoek dat me veel heeft gebracht. Heel veel. Stapje voor stapje heb ik leren voelen dat ‘nederig’ en ‘nederigheid’ niet per se hoeft te betekenen ‘stelt niets voor’. ‘Is niet belangrijk.’ ‘Telt niet mee.’ In het gevecht dat ik jarenlang leverde met mijn ego (dat zich eindelijk, eindelijk wel eens gezien en gehoord wilde voelen) heb ik geleerd dat ‘overleven’ vaak betekent dat je je groter maakt dan je bent. Je sterker voordoet dan je bent. Wie kwam ik dus tegen in mijn verlate rouwproces? Precies: die grote. Die sterke IK. De IK die riep: NIET DOEN! TE GEVAARLIJK. LAAT HET.’ Pas toen ik mijn eigen kleinheid onder ogen durfde te zien stopte het gevecht.
Dankbaarheid. Dankbaar zijn. Er opende zich een nieuwe wereld voor me. En een nieuw leven.
Dankbaarheid
Ik leerde gaandeweg ook iets over ‘het gelukstofje’: endorfine. Over de waarde van positieve waardering. Over het effect van mededogen. Oeroude kennis van de mensheid. Al lang voordat de mens kennis had van hormonen. Van endorfine.
Tijd om gebruik te maken van deze oeroude kennis.
Dankbaar zijn voor dankbaarheid.
Laatste berichten van Titia Liese (toon alles)
- Nog altijd geen afscheid genomen van je vader? - 17 september 2025
- De restauratie van Casa Matilda is begonnen! - 16 september 2025
- Ondersteuning in de praktijk voor Praktijk Ondersteuners Huisartsen - 14 september 2025