Wat is het toch fijn om eigen-wijs te zijn!

Herken je het fenomeen van jezelf? De eerste zelfstandige gedachte die je ooit had? Waarvan je je toen waarschijnlijk niet bewust was hoeveel invloed die gedachte zou hebben op jou, en op jouw leven? Hoe die gedachte jouw leven zou kleuren? Vorm zou geven? Inhoud?
Een invloedrijke gedachte waar je je pas veel later bewust van zou worden. Maar die er wel was. Die eerste gedachte die je niet was voorgezegd door je ouders. Die je niemand napraatte. Maar die zich gevormd had. In jou. Op weg naar zelfstandigheid. Eigen-wijs.

Oordelen over ‘oud’

De gedachte die ik ooit ergens in mijn jeugd – waarschijnlijk in mijn middelbare schooltijd – heb gehad, was de gedachte dat het ongelofelijk dom is om negatieve oordelen te hebben over ‘oud’. Je kent ze vast wel, die haast pervers masochistische verzuchtingen. ‘Tsjaaaa – de leeftijd…… Ja, ouderdom komt met gebreken…...’ Ja, ja: we worden oud……’ ‘Tsjaaaa, je bent geen 25 meer‘…  Negatieve gedachte, of eigenlijk: oordelen over ‘oud-zijn’.

Maar…. zo dacht ik toen vroeger, hoe moet dat dan als je veertig bent ? Moet je dan zelfmoord plegen omdat je zeker weet dat het nooit meer wat kan worden met je? Dat het dan alleen nog maar berg-afwaarts kan gaan? Alleen maar omdat je ‘oud’ bent?

Schatten

In mijn eigen verlate rouwproces heb ik vaker van deze mooie schatten op kunnen duiken, door me bewuster bezig te houden met ’toen’. Schatten die me dierbaar zijn. Zoals deze eerste zelfstandige gedachte die mijn leven mee vorm heeft gegeven. Die me altijd ruimte heeft gegeven. ‘Er kan nog van alles gebeuren. Het is altijd tijd voor een nieuw begin. Er is altijd tijd en ruimte voor nieuwe ideeën. Voor nieuwe plannen‘.

Ik zal je zeggen: nu ik 70+ ben heb ik nog altijd veel plezier van deze eerste zelfstandige gedachte die een overtuiging werd. Die mijn leven mee vorm heeft gegeven. Kleur. Inhoud.
Wat is het toch fijn om eigen-wijs te zijn!

En dan vraag ik me af: hoe zit dat bij jou? Welke schatten duik jij op? Welke eerste zelfstandige gedachte van jezelf herinner jij je? Wat schiet jou als eerste te binnen?

Tijd voor een ritueel

Al een tijdlang voel ik een scala aan veranderingen in me woelen. De ziekteperiode van mijn partner. Zijn overlijden. De vraag: hoe ga ik verder met Terschelling. Het aanbod mijn huis te verkopen. De aankoop van een huis in Italië. De verkoop van mijn huis in Nunspeet. De vraag: waar ga ik wonen. De andere vraag: hoe ga ik verder met mijn Verlaat Verdriet-werk.

Herinneringsboeken

Afgelopen maandag bezocht ik vriendin Fiep. In de basis van mijn Verlaat Verdriet-werk hebben we jarenlang intensief en met veel plezier samengewerkt. Samen organiseerden we informatieavonden. Lezingen. Symposia. Samen bedachten we lang geleden Herinneringsboek Moeder en Herinneringsboek Vader. We stelden ze samen. Gaven ze vorm.

Fiep is stervend. Twee-en-half jaar geleden kreeg ze te horen ‘Terminale kanker. Nog hooguit drie maanden te leven.’ Ze heeft er twee-en-half jaar van weten te maken. Maar nu is het genoeg.
Fiep wil niet meer.

Turbulentie

In al die turbulentie voel ik steeds meer dat het tijd is anders in mijn Verlaat Verdriet-werk te gaan staan. De gesprekken met mijn uitgevers inspireren me. Nieuwe ideeën ontstaan. Nieuwe perspectieven. Morgen ga ik brainstormen over bredere inzet van social media in mijn werk.

Ritueel

Soms dienen de veranderingen zich moeiteloos aan.
Soms voel ik me er ongemakkelijk mee.

Vanochtend toen ik wakker werd wist ik het. Ineens.
Het is tijd voor een ritueel. Meteen wist ik wat me te doen stond. Het is tijd om afscheid te nemen van de tientallen mappen met de honderdduizenden aantekeningen over Verlaat Verdriet, verlate rouw en mijn werk. De oogst van vijf-en-twintig jaar werk. Stonden even lang te wachten tot ik ze weer eens door zou gaan lezen.

Ik heb al die mappen en al die aantekeningen niet meer nodig.
Ik ben mijn Verlaat Verdriet-werk geworden.
Ze mogen weg.
Niet meer kijken.
Niet meer lezen.
Papiercontainer.
Gewoon doen.

Verder gaan

Tijd voor een ritueel.
Hoogste tijd om verder te gaan.

Een beer met een bijzondere betekenis

‘Koop een knuffel. Neem de knuffel mee naar bed. Praat tegen je knuffel.’
Verbijsterd kijk ik m’n therapeute aan. Ik had er al een paar versleten. Maar zo gek? Zo gek had ik het nog niet meegemaakt!
‘Ik was helemaal geen knuffelkind’ sputter ik nog wat tegen. ‘Wat moet ik met een knuffel. Er tegen praten? Je bent niet goed wijs.’

Knuffel

Op weg naar huis begon de knuffel te dagen. Werd steeds een beetje groter. Een beetje reëler. Een beetje echter.
Terug in Nunspeet heb ik het gedaan.
Ik heb een beer gekocht. Echt. Heus.
Ik heb de beer meegenomen naar bed. Echt.
Ik ben gaan praten tegen de beer. Heus.
Ik heb hem vastgepakt in m’n bed. Geknuffeld.
Drie maanden later kon ik naar de dokter. Tennisarm. Oorzaak: m’n beer te hardgrondig geknuffeld.

Een naam heeft hij nooit gekregen. Maar hij is er nog. Dertig jaar later is hij er nog. Als je de Verlaat Verdriet-workshop komt doen zal je hem zien.
Want – weet je – in plaats van tegen een beer praat ik tegenwoordig met mensen.

Rode kersttulpjes en mijn moeder

Rode kersttulpjes en mijn moeder

Dit jaar, op tweede kerstdag, is het 60 jaar geleden dat mijn moeder overleed.
1957. Twee weken voor haar overlijden was ik 8 jaar geworden.
Ik heb weinig eigen herinneringen aan mijn moeder.
Soms herinner ik me situaties, maar zelf is mijn moeder daarin nooit aanwezig.

Rode kersttulpjes

Ik herinner me de rode kersttulpjes die mijn vader altijd vlak voor de kerstdagen meenam voor mijn moeder. Zelfs heb ik het gevoel dat ik zijn hand nog voor me zie, met daarin de bolletjes met de kleine rode kersttulpjes.

Schaaltje

Mijn moeder zette de tulpjes altijd in een schaaltje.
Met een plukje sphagnum.
Of een plukje rendiermos.
Fascinerende namen voor een klein meisje. Rendiermos (waar waren de rendieren? Wat deden die?). Sphagnum (Een raar woord. Wat was dat nou weer? Waar kwam dat vandaan? Wie maakte dat?).

Op zoek

Ieder jaar opnieuw probeer ik kersttulpjes te vinden. Dat valt niet altijd mee. Vaak ben ik aan de late kant. Vaak zijn ze duur. En toch wil ik ze hebben. Ook al doe ik verder niet iets bijzonders met de kerst. Ook al heb ik nooit een kerstboom. Rode kersttulpjes moeten er zijn.

Gevonden

Afgelopen donderdag ging ik op zoek naar de rode kersttulpjes. Op de Nunspeetse weekmarkt. Tot mijn stomme verbazing bleken de marktkramen met bloemen en planten ineens vol te staan met dozen met kleine rode kersttulpjes.
Ik heb ze dus gevonden.
Rode kersttulpjes, zoals ze altijd in mijn ouderlijk huis stonden tegen de tijd dat het kerstmis werd.

Zestig jaar later

2017. Zestig jaar na het overlijden van mijn moeder staan de kleine rode kersttulpjes weer in mijn huis.
In een schaaltje dat ik erfde van mijn moeder.
Inmiddels weet ik waar de rendieren zijn. En ook waar ik rendiermos kan vinden.
Het schaaltje met de kleine rode kersttulpjes is dus compleet.
Kleine rode kersttulpjes in een schaaltje van mijn moeder. Met een plukje rendiermos.

Poëziealbum digitaliseren

Poëziealbum digitaliseren

Wist je dat? Dat je een (oud) poëziealbum kunt laten digitaliseren? Met heel veel plezier geef ik de vondst van Hinke aan je door!

Vondst

Vorige week stuurde Hinke me een prachtig voorbeeld van een onverwachte en bijzondere vondst die ze deed. Soms is het een beetje moeilijk voor me om aansprekende voorbeelden te noemen van wat voor bijzondere dingen Verlaat Verdriet-ers vinden als ze op zoek gaan naar wie hun overleden ouder was. Bijvoorbeeld als ze een herinneringsboek zijn gaan maken.

Schat

Vaak hebben Verlaat Verdriet-ers namelijk het gevoel dat ze eigenlijk niets van hun overleden ouder hebben, en dat er ook niets meer (te vinden) is. Een mooi voorbeeld van een bijzondere vondst is dan een ware schat.

Delen

Ik heb Hinke – nu rond de 60 jaar, 6 jaar toen ze haar moeder verloor – gevraagd of ik het verhaal van haar vondst, inclusief haar naam, met jullie mag delen. Ze heeft me daartoe haar toestemming gegeven.

Poëziealbum

Afgelopen zaterdag was er een expositie in de kerk van Wirdum over poëziealbums. Er werd reclame gemaakt dat je oude albums kunt laten digitaliseren. Daarom was ik er naartoe gegaan. Het poëziealbum van mijn moeder dat ik heb, wilde mijn broer destijds ook zo graag hebben. Ik wilde daar informeren wat de mogelijkheden waren om een digitale versie van het album van mijn moeder te maken zodat mijn beide broers elk alsnog een exemplaar kunnen krijgen. Toen ik daar wat aan het bladeren was in albums die daar lagen kreeg ik één in handen waar mijn moeder een versje in geschreven had! Ik was met stomheid geslagen. Ik heb dit direct gemeld aan een vrijwilligster in de kerk, en zij zei dat de eigenaar van het album ook in de kerk aanwezig was. Het album blijkt van zijn moeder te zijn. We zagen dat zijn moeder ook in het album van mijn moeder heeft geschreven. Hij wist te vertellen dat dat in de periode was dat onze beide moeders op de middelbare school zaten. Dat album van zijn moeder mocht ik meenemen om ook te laten digitaliseren. Als ik het terugbreng hoopt hij wat meer informatie te hebben over hun gezamenlijke schooltijd. Nu blijkt dat er nog drie dezelfde schoolvriendinnen in beide albums geschreven hebben. Ik ben er zo enthousiast door geworden dat ik binnenkort weer met het herinneringsboek van mijn moeder verder wil gaan. En dan de periode voor mijn geboorte.

Adres

Stip Stencil Werk
www.stipwerk.nl

Geitenwollen sokken

Geitenwollen sokken

Nog geen honderd meter van mijn Terschellingse plek staat een groepje geiten in de duinen. Al sinds jaren staan ze daar (ja precies: die op de foto). Altijd als ik langs deze geiten kom, moet ik denken aan de geitenwollen sokken die me jaren geleden een enorme – en bevrijdende – huilbui bezorgden.

Moeder

Een jaar of twintig geleden leerde ik P. kennen via een organisatie waar ik voorzitter van was. P. is zo’n twintig jaar ouder dan ik. Er klikte iets moois tussen ons.
Niet lang na onze eerste kennismaking liet ik mij bij een volgende ontmoeting plompverloren tegen haar ontvallen: ‘Als ik nog een moeder uit mocht zoeken, dan wilde ik jou.’ Zelf werd ik net zo verrast door deze opmerking als P. dat op dat moment was.

Sokken

Op een avond ging ik naar P. Ze woonde, samen met haar man, een paar kilometer van mijn huis. Ik ging op de fiets. En kwam in een ongelofelijke regenbui terecht. Doornat en koud kwam ik bij P. aan. Onmiddellijk riep ze: ‘Ik ga een trui voor je van boven halen. En straks brengt K. je met de auto naar huis.’
De warme trui trok ik aan. De mededeling dat K. me met de auto naar huis zou brengen deed me goed. Maar wat me het allermeest goed deed waren de warme sokken die P. mee naar beneden nam en op de verwarming legde. ‘Trek die zometeen aan‘ zei ze. (ja precies: geitenwollen sokken).

Huilbui

Eenmaal thuis overviel me ineens een enorme huilbui. Toen ik weer wat bijgekomen was realiseerde me: die zorg, die heb ik dus nooit meer gehad.

Geitenweitje

Altijd als ik langs dat geitenweitje in de duinen kom en de geiten zie staan denk ik even: sokken. (Ja precies: geitenwollen sokken).
En nog altijd, al is het bijna twintig jaar later, kan ik voelen hoe goed die zorg van P. mij toen heeft gedaan.

Het einde van de eenzaamheid

 

 

 

 

Benedict Wells
Het einde van de eenzaamheid
ISBN 9 789029 091787

Afgelopen week las ik het boek van Benecict Wells: Het einde van de eenzaamheid. Jules, de hoofdpersoon en verteller in het boek, meandert door zijn leven van verleden naar heden, naar toekomst, terug naar het verleden, weer naar het heden.

‘Weet je wat ik weleens denk?’ Ik veegde over mijn bovenlip en keek haar strijdlustig aan. ‘Dat alles hier in me gezaaid wordt, als op een akker. Het internaat, school, wat er met mijn ouders is gebeurd. Dat wordt allemaal in me gezaaid en ik kan nog niet zien wat dat met me doet. Pas als ik volwassen ben komt de oogst op en dan is het te laat.’
Bladzijde 60

Wees

Als kind van 11 verloor Jules zijn beide ouders als gevolg van een fataal auto-ongeval. Samen met zijn oudere broer Marty en zijn oudere zus Liz komt Jules terecht in een weeshuis. Gedurende zijn verdere leven is hij voortdurend op zoek naar de gevolgen die het vroege verlies van zijn beide ouders niet alleen voor hem, maar ook voor zijn broer en ook voor zijn zus en voor hun onderlinge relatie heeft – en heeft gehad.

Kinderleven

Aan een heel gewoon kinderleven komt abrupt een einde als de beide ouders van Jules bij een ongeluk omkomen. Hoe kun je als volwassene nog weten welke invloed je vroege jeugd heeft gehad op wie je bent geworden?

Verlangen naar geborgenheid

Je zien te handhaven in een weeshuis waar je niet wilt zijn omdat je eindeloos verlangt naar de geborgenheid van je gewone kinderleven.

Relatie met je broer en zus

Ervaren hoe de relatie met je oudere broer en zus, die je eigenlijk zo hard nodig hebt, steeds verder uit elkaar valt.

Je staande houden

Je staande zien te houden in je leven als volwassene terwijl je te weinig ‘bagage’ hebt meegekregen.

Relaties

Geen relaties aan durven gaan in je volwassen leven.
Niet weten wie je bent.
Je stuurloos voelen.

Verlaat Verdriet-perspectief

Hoewel ik persoonlijk het enorme enthousiasme en de lovende kritieken over dit boek niet helemaal deel – het boek heeft mij geen moment ontroerd, daarvoor is het mij te ‘stug’ – is het hele bijzondere aan dit boek dat het helemaal geschreven is vanuit het perspectief van de gevolgen die het vroege verlies van zijn ouders voor Jules heeft gehad. Uit mijn lange ervaring met Verlaat Verdriet-ers kan ik wel volmondig zeggen: dit boek klopt.

Leren

Het boek behandelt tal van thema’s die allemaal herkenbaar zijn voor Verlaat Verdriet-ers.
Er valt een hoop te leren uit dit boek als het over Verlaat Verdriet-thema’s gaat!

Centrale vraag

Centraal in Het einde van de eenzaamheid staat de vraag die Verlaat Verdriet-ers zich vaak stellen: wie zou ik zijn geweest als ik niet zo jong mijn ouder(s) was verloren? Wat is echt aan mij?

Citaat

Nog een citaat uit dit boek dat mij bijzonder heeft getroffen ………. Ik moet denken aan een citaat van Wordsworth *: ‘The child is the father of the man’.
Bladzijde 298 

Lees meer over
Het einde van de eenzaamheid 

* William Wordsworth, 1770-1850
8 jaar toen hij zijn moeder verloor, 13 jaar toen hij zijn vader verloor

Sluitingsdatum aanmelden symposium ZEER

Sluitingsdatum aanmelden symposium ZEER

Op dinsdag 9 mei om 23.59 uur sluit de mogelijkheid je aan te melden voor symposium ZEER op 13 mei 2017.
Na 9 mei 23.59 uur kun je je dus niet meer aanmelden voor dit symposium.

Nog enkele plaatsen

Op dit moment (6 mei 2017) zijn er nog slechts 8 plaatsen beschikbaar.

Aanmelden

Meld je dus snel aan als je nog mee wilt doen  https://www.zeer.nu/aanmelden/  .

Symposium ZEER

Thuiskomen…

Als Verlaat Verdriet-er kun je je (soms) zo anders voelen dan anderen.
Een buitenstaander. Iemand die er niet bij hoort.
Ervaringsgenoten ontmoeten is dan een warm bad. ‘Zie je wel, ik ben niet gek!’
Delen met ervaringsgenoten is thuiskomen…

Verlaat Verdriet-symposium ZEER biedt ook jou als Verlaat Verdriet-er op 13 mei 2017 een eenmalige gelegenheid om thuis te komen.
Thuiskomen bij jezelf.
Thuiskomen bij ervaringsgenoten.
Tal van mede-Verlaat Verdriet-ers te ontmoeten.
Je met ervaringsgenoten te verbinden.
Met elkaar te delen.
Te leren van elkaar.
Elkaar te inspireren.
Elkaar te bemoedigen.

Magazine ZEER

Ter gelegenheid van symposium ZEER verschijnt op 13 mei 2017 magazine ZEER.
Magazine ZEER is een must have voor Verlaat Verdriet-ers,
maar ook een must give:
aan hulpverleners, familieleden, kennissen, kinderen van Verlaat Verdriet-ers, collega’s
en verder voor iedereen die geïnteresseerd is in de gevolgen van jong ouderverlies op de langere termijn.

ZEER VERBONDEN

Houd je van schrijven?
Zou je jouw verhaal in druk willen zien verschijnen?
Geloof je in de waarde van leren van elkaar?
Wil je met jouw ervaringen andere Verlaat Verdriet-ers helpen nieuwe stappen in hun proces te zetten?

Laat je dan als deelnemer van symposium ZEER op 13 mei 2017 uitnodigen – als nazorg en follow up van het symposium – je eigen ervaringsverhaal te schijven. Je eigen verhaal over hoe jij een obstakel in je eigen proces hebt overwonnen. Jouw verhaal dat, als jij dat wilt, een plaats krijgt  in één van de kleine pocketboekjes die we na het symposium uit gaan geven in de serie ZEER verbonden.

 

Ik schrijf dus

 

 

 

 

 

 

Schrijf
Ik schrijf
Ik schrijf dus
Ik schrijf dus ik
blijf

Een verlaat rouwproces is een proces waarin veranderingen zich langzaam voltrekken. Vaak langzamer dan je wilt en veel langzamer dan je had gehoopt.
Soms kun je het gevoel hebben dat je een stap vooruit hebt gezet, maar vervolgens weer twee stappen terug bent gegaan.

Veranderingen

Kleine veranderingen zul je soms niet opmerken. Terwijl ze er wel degelijk zijn.
In tijden dat je je ontmoedigd voelt kunnen gevoelens van machteloosheid weer de kop opsteken.

Gevoelens van machteloosheid kunnen gemakkelijk BOS-patronen activeren.

Je komt dan in een vicieuze cirkel terecht.
Gevoelens van machteloosheid activeren BOS-patronen.

BOS-patronen maken je alert: er is iets aan de hand, waardoor opnieuw je BOS-patronen geactiveerd worden.

Je bouwt weer een muurtje om je heen.
Je trekt je terug in jezelf.
Je hebt de verbinding weer verbroken.
Je voelt je weer alleen.
Je voelt je weer niet tot handelen in staat.
Je kunt weer geen hulp vragen.

Schrijfwerk

Het bijhouden van een notitieboek/dagboek helpt je om je gedachten te ordenen.
Het helpt je van tijd tot tijd de balans op te maken.
Je kunt dan zien dat je in werkelijkheid veel meer hebt bereikt dan je op sombere momenten denkt.

Uitweg

Zo creëer je een uitweg uit de vicieuze cirkel van de machteloosheid waar je steeds weer in terecht lijkt te komen.
Je voelt je dan sterker, krijgt meer grip op het proces en kunt weer de moed opbrengen om verder te gaan.

Heel je leven

Schrijfwerk is (auto-)biografisch werk.
Lees meer over de mogelijkheden die Titia Liese je biedt met de biografische cursus Heel je leven.

Zelfhulp

Schrijven is een bijzondere vorm van zelfhulp.
Over andere vormen van zelfhulp bij Verlaat Verdriet lees je op deze site in Zelfhulp.

Delen

Delen helpt onmiddellijk.
Je kunt delen met Verlaat Verdriet-ervaringsgenoten op het besloten Verlaat Verdriet-forum Ontmoetingsplaats.
Ben je Verlaat Verdriet–er?
Wil je gebruik maken van de mogelijkheden die de besloten Ontmoetingsplaats je biedt?
Je meldt je aan voor Ontmoetingsplaats via forum.verlaatverdriet.nu

Schrijfwedstrijd

Verbonden aan het Verlaat Verdrietsymposium en de glossy schrijven we komend najaar een schrijfwedstrijd uit voor Verlaat Verdriet-ers.
Ben je benieuwd naar deze schrijfwedstrijd?
Wil je er over meer weten?
Volg Titia in haar blogs of via Facebook 

Herinneringsmozaïek: inspiratie

Zo mooi zijn de creatieve uitingen van Verlaat Verdriet-ers!
Zoals dit herinneringsmozaïek van Mariëlle Baets.

Herinneringsmozaïek

Als afsluitend ritueel van onze jaartraining De kunst van het verbinden, waar Mariëlle enige jaren geleden aan deelnam – Mariëlle verloor als jong kind haar moeder – maakte ze een ontwerp voor een herinneringsmozaïek.
En voerde haar ontwerp uit tot dit prachtige, levensgrote herinneringsmozaïek van de oester en de parel.

Tekstslinger

In de oester een tekstslinger met teksten, zoals:‘Je hoort bij mij en leeft in mij.’
‘Gevormd door ’n speelse liefdevolle aanraking.’
‘Verbonden in aandachtig luisterende stilte.’
‘Onzichtbaar aan de sterke buitenkant’.

Mozaïek atelier

Gisteren ontving ik een Facebook-bericht van Mariëlle. Inmiddels heeft ze haar eigen Mozaïek Atelier in Uden.
Voor 2 en 3 juli kondigt ze Open tuindagen aan in Uden, waar onder meer zij haar werk tentoonstelt.

Passie

‘Een per toeval ontdekte passie’, zo zegt Mariëlle op haar website.
‘Voor mij is het een uitdaging om je mee te nemen in die wereld van kleur, patronen en symboliek die ontstaat door het breken en weer samenbrengen tot één harmonieus ontwerp.

Toekomst

Mariëlle, ik ben trots op je!
En ik wens je voor nu, en in de toekomst heel veel succes toe met je mooie werk.
In je eigen Mozaïek Atelier!